وەزارەتی تەندروستیی عێراق: لە هەر 20 خولەکێک کەسێک بە جگەرە گیانلەدەستدەدات

 

رۆژی پێنجشەممە، 16/6/2022، د. سەیف بەدر، گوتەبێژی وەزارەتی تەندروستیی عێراق بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، جگەرە، نێرگەلە و ماددەی کحولییەکان بەشێوەیەکی گشتی کاریگەری خراپیان بۆ سەر تەندروستیی مرۆڤ هەیە، دەبێتە هۆی چەندین نەخۆشی، لەوانە؛ جەڵتە و کاریگەری دەبێت بەسەر دەرمانەکان و خوێن، هەروەها تەمەنی مرۆڤ کورتدەکاتەوە. بە جۆرێک لە هەر 20 خولەکێک کەسێک بەهۆی جگەرەکێشانەوە گیانلەدەستدەدات".  

 

گوتەبێژی وەزارەتی تەندروستیی عێراق گوتی: "بەپێی لێکۆڵینەوەیەک 20٪ـی دانیشتووانی عێراق جگەرەکێشن، بەڵام رێژەکە زۆر لەمە زیاترە، چونکە زۆر کەس هەیە، بەتایبەتی گەنج و هەرزەکاران راستییەکە ناڵێن، کاتێک پرسیاریان لێدەکەین، دەیشارنەوە و ناڵێن جگەرەکێشین". 

 

ریاز حەلفی، بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستی لە وەزارەتی تەندروستیی عێراق گوتی، پێویستە هەندێک لە ماددەکانی یاسای قەدەخەکردنی جگەرەکێشان هەمواربکرێتەوە، وەزارەتیش لە رێگەی لیژنەی نیشتمانی هەمواری کردووەتەوە و رەوانەی لایەنی پەیوەنداری کردووە. جگەرەکێشان دیاردەیەکی نەرێنییە لە عێراق و جیهاندا، هەوڵدەدەن لەگەڵ هەموو لایەنە پەیوەندارەکان ئەو دیاردەیە قەڵاچۆ بکەن، لە رێگەی رێکارەکان وەک سەپاندنی باج بەسەر جگەرە و قەدەخەکردنی جگەرەکێشان لە شوێنە گشتییەکان و بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیاری لە رێگەی هەوڵەکانی میدیایەوە.

 

عەباس جەبار ساحب، بەڕێوەبەری هۆبەی بەرەنگاربوونەوەی تووتن لە وەزارەتی تەندروستیی عێراق بە میدیای فەرمیی عێراقی راگەیاند، ئامارەکان ئاماژە بەوەدەکەن، زیاتر لە 1.3 ملیار کەس لە جیهان جگەرەکێشن، کە 80٪یان لە وڵاتانی تازەگەشەسەندوون. ساڵانە هەروەها هەشت ملیۆن کەس بەهۆی جگەرەوە لە جیهان گیانلەدەستدەدەن"

 

عەباس جەبار ساحب دەڵێت: "بەپێی خەمڵاندنەکانی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی، ئامارەکان لە عێراق ئاماژە بەوەدەکەن، لە هەر 20 خولەکێک کەسێک بەهۆی جگەرەوە گیانلەدەستدەدات".  ئەو پێیوایە، وەزارەتی تەندروستی بە تەنیا ناتوانێت جگەرە قەدەخە بکات لەنێو هۆکارەکانی گواستنەوە و وەزارەت و شوێنە گشتییەکان، بەڵکو پێویستی بە هەوڵی لایەنەکانی دیکەشە.

 

هەروەها فاتمە ئەلعوا، راوێژکاری دەستپێشخەریی بەرەنگاربوونەوەی تووتن لە ئۆفیسی هەرێمیی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی  رایگەیاند، رێکخراوی تەندروستیی جیهانی گرنگی بە بەرەنگاربوونەوەی جگەرەکێشان دەدات، بۆ ئەوەی لە ئاستی جیهانی کێشانی بە رێژەی 30٪ کەمبێتەوە. رێکخراوەکە هەوڵدەدات لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست رێکار بگیرێتەبەر، بۆ ئەوەی بگەنە ئامانجەکەیان، کە تاوەکو ساڵی 2025 بە رێژەی 30٪ جگەرەکێشان کەمبکەنەوە. 

 

راوێژکاری دەستپێشخەریی بەرەنگاربوونەوەی تووتن لە ئۆفیسی هەرێمیی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی جەخت لەوە دەکاتەوە، عێراق بە دوو رێگە دەتوانێت کێشانی جگەرە کەمبکاتەوە، یەکەم: سیاسەتی بەرەنگاربوونەوەی تووتن، کە رێکاری تووند بگرێتەبەر لەوانە؛ قەدەخەکردنی کێشانی جگەرە لە شوێنە گشتییە داخراوەکان لەگەڵ پێدانی هۆشداری بەشێوەیەکی وێنەیی، تائێستاش هۆشداری تەندروستی لەسەر پاکەتەکانی جگەرە لە  عێراقدا نییە. دووەم: زیادکردنی باج لەسەر توتن، بەوپێیەی بەراورد بە وڵاتانی هەرێمی باجی سەر جگەرە لە عێراق کەمە.

 

بەگوتەی ئەو بەرپرسەی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی، دوو ساڵ لەمەوبەر عێراق بڕیاریدا رێکلام و بانگەشەکردن بۆ توون قەدەخە بکرێت، بەڵام تائێستا لە میدیاکان ئەمە پێشێل دەکرێت، بۆیە هەنگاوی یەکەم پێویستە لەگەڵ میدیاکاران دەستپێبکرێت. گروپی کار و تۆڕ دروست بکەن، بۆ ئاڵوگۆڕکردنی زانیارییەکان، هەنگاوی یەکەم گوشاری میدیاییە بۆ سەر لایەنەکانی دیکە.