هێشتا ماویەتی؛ گڕکانی موسڵ
رووداو دیجیتاڵ
هەر 10 ساڵ جارێک گورزێکی بەردەکەوێ؛ شاری موسڵە، پایتەختی قووڵی سوننەی عێراق، ئەمە قسەیەکی باوی نێو موسڵاوییەکانە و تەواوکاری ئەم رستەیەش هەیە کە دەڵێن موسڵ جیاوازە، "هەموو شەوێ کە دەخەوین، رەنگە بەیانی هەستین حوکمێکی دیکە ببینین".
چارەنووسی موسڵ چی لێدێت؟ ئەمە ئەو پرسیارەیە کە خەڵکی شارەکە خۆیان لە "وەڵامەکەی" دەدزنەوە. بەرنامەی ئەم جارەی 'هێشتا ماویەتی' بە دیوە شارەوەکانی موسڵ و بەسەرهاتە نەگێڕدراوەکان ئاشناتان دەکات و لە زاری خەڵکەکەیەوە دۆخۆی راستەقینەی ژیان و گوزەرانی شارەکەتان بۆ باس دەکات.
موسڵییەکان پێداگیری لەسەر ناسنامەی مەزهەبی سوننە دەکەن لە ئایینی ئیسلامدا، بەڵام شیعەکانی موسڵ ئێستا قسەیەکی دیکە دەکەن پێچەوانەی سوننەکانە، سوننە دەڵێن 95٪ی موسڵ مەزهەبەکەی سوننەیە و شیعەش دەڵێن "تەنیا شیعە 20٪ و ئەمە جگە لە کرستیان و ئێزدی و پێکهاتەکانی دیکەی ئایینی نێو موسڵ!".
وێنەی سەرکردەکان و سیمبولەکانی شیعەی عێراق لەنێو موسڵ لە زۆربەی شەقامەکان دەبینرێن.
هەموو سنووری جوگرافیی موسڵ لەگەڵ هەرێمی کوردستان هەردوو پارێزگای (هەولێر و دهۆک) لە مەخموورەوە تاوەکو دەگەیتە حەمدانییە و بەرتەڵە و فازڵییە و باشیک، نەوەران، تلکێف و بادۆش، تاوەکو دەگەیتە ناوچەی رەشیدییە، کە لە موسڵ دەردەچی بۆ دهۆک لەلایەن هێزی حەشدی شەعبییەوە کۆنترۆڵکراوە.
سەرکردەکانی حەشدی شەعبی دەڵێن "هیچ هێزێک جارێکی دیکە ناتوانێت دەست بو موسڵ ببات".
لە هەر کام رێگای سەرەکی بچیتە نێو موسڵ، (رێگای بەغدا، فڕۆکەخانە، رێگای هەولێر، دهۆک...) هێشتا ئاسەواری شەڕی داعش بەباشی دەبینرێت، وا هەست دەکەیت کەمێک پێش ئێستا شەڕێکی زۆر قورس لێرە کراوە. باڵەخانەی رووخاو، شوێنی گوللەی دۆشکەی 12 ملیمی لە دیواری خانووەکان بە ئاشکرا دیارن.
دیمەنی دووەمی شارەکە شەقامە سەرەکییەکانی نێو شار زۆربەیان نۆژەنکراون و نوێن، بەرزە پرد و پردی پەڕینەوەی باشی تێیدا دروستکراوە، شەقامەکانی (زانکۆ، زهۆر و جەمیلە) بازاڕی رێکن لە چاو شەقامەکانی دیکەی موسڵ کە هێشتا ناڕێکی پێوە دیارە، نەبی یونس هەر وەک خۆیەتی، پڕ قەرەباڵغترین بازاڕی میللی نێو موسڵە.
گەڕانەوەی بەعس بۆ موسڵ یان بەناوێکی دیکە و هەمان بیرکردنەوە، قسەیەکی گەرمی نێو موسڵە. هەندێک دەڵێن بەعسی نەماون و کوژراون و پیربوونە، هەندێکیش دەڵێن نا، شانەی نوێ دروست بوونە. رەنگە بگەڕێنەوە.
ماوەی یەک هەفتە بۆ تۆمارکردنی بەرنامەی (هێشتا ماویەتی)ی تۆڕی میدیایی رووداو لە موسڵ بووین، لە هەرکەسێکی نێو خەڵکی موسڵ بپرسی، دۆخی موسڵ چۆنە؟ تەنیا یەک وەڵام وەردەگری، ئەویش "هیچ کاتێک هێندەی ئێستا ئاسایش تییدا بەرقەرار نییە، کەس هیچت پێ ناڵێت و ئاوەدانی هەیە و ئەمەش وایکردووە کە عەقارات لە موسڵ بفڕێت!"
ئەوەی لە موسڵ-م بینی، لەو ماوەی لە موسڵ و لەو دیمەنانەی تۆمارکراون بۆ بەرنامەکە، کەسم نەبینی پێبکەنێت.
رووباری دیجلە موسڵی بەسەر بەشی راست و بەشی چەپی دابەشکردووە.
ئاوەدانی زیاتر لە بەشی چەپی موسڵ کراوە، باڵەخانەی سەرەکیی حکومەت وەک شوێنی پارێزگار و ئەنجوومەنی پارێزگا هەر لەلای چەپی موسڵدان، چێشخانە و هۆتێلەکان کە خەڵک روویان تێدەکات هەر لە لای چەپی موسڵە.
لای راستی موسڵ گورزی گەورەی شەڕی رزگارکردنی موسڵی لە دەستی داعش بەرکەوتووە، لە موسڵی کۆن ماڵەکان بێ ژیان ماون، ئێستا کاری تێدا دەکرێ بۆ دەرخستنی تەرمەکانی شەڕی پێش هەشت ساڵ.
دەچمە موسڵ، ئەو شارەی 10 ساڵ لەمەوپێش بووە کانگای دروستبوونی خەلافەتی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق، ناسراو بە داعش.
لە هەر رێگەیەکەوە بچیتە نێو موسڵ، وا هەست دەکەی بەرەو کەربەلا و نەجەف دەڕۆیت. وێنە و دیمەنی سیمبولەکانی شیعەی عێراق، شەقامەکانی ئەو شارەی داپۆشیون.
10/6/2014 لە چەند کاژێرێکی کەمدا، موسڵ، پایتەختی سوننە و دووەم گەورەترین شاری عێراق، کەوتە دەست داعش. حوکمی داعش نزیکەی چوار ساڵی خایاند.
عادل کەشموڵ باسی ئەو ساتە دەکات، کە ئەبوبەکر بەغدادی لەنێو مزگەوتی نووری، خەلافەتی ئیسلامی راگەیاند.
هیڤیدار ئەحمەد: کە ئەبوبەکر بەغدادی هاتە ئەو مزگەوتە، لێرە بووی؟
فەهەد کەشموڵ: بەڵێ، لێرەبووین.
هیڤیدار ئەحمەد: چ شتێکی ئەو رۆژەت لەبیرماوە؟
فەهەد کەشموڵ: رۆژێکی رەش بوو.. لێرە چەکی دژە فرۆکەی هێنابوو، یەکێک لەو بەرەی دانابوو، یەکێکیش لەو سەرە... ئەو ناوچەیە پڕبوو لە چەکدار.. دەوروبەری مزگەوت هەمووی هێزی چەکدار بوون.
موسڵی کۆن، سیمای رەسەنایەتیی شارەکەیە. گورزی گەورە بەو ناوچەیە کەوتووە. خانووەکان ژیانیان تێدا نەماوە. ماڵەکان پەناگەی خەڵکی رەسەنی شارەکە بوون، هەر زوو بە بۆمبەکان رووخان.
لەیس هاشم، منداڵی ئەو گەڕەکەیە، لە شەڕی داعشدا بریندار بووە، زۆر تووڕە دەردەکەوێ، بەڵام کاتێ قسە لەسەر حوکمی ئێستای موسڵ دەکات دەنگی کز دەکات.
هیڤیدار ئەحمەد: تۆ لێرەی؟ لەم ناوچەیە دەژی؟
لەیس هاشم: ئەوە خانووەکەمە، ئاها ئەوە.
هیڤیدار ئەحمەد: سوورەکە؟
لەیس هاشم: بەڵێ، دروست ئەوە.
هیڤیدار ئەحمەد: ئێستا لێرە بەدوای تەرمەکاندا دەگەڕێن؟
لەیس هاشم: بەڵێ، لێرە 17 تەرمیان دەرهێناوە. 80٪ی دراوسێیەکانم کوژراون. با پێت بڵێم، ئەگەر ئێرە ئاوەدان نەکەنەوە، ئەوا موسڵ ئاوەدان نەبووەتەوە، هیچ شتێک تێیدا ئاوەدان نەبووەتەوە.
هیڤیدار ئەحمەد: کێ حوکمی موسڵ دەکات؟
لەیس هاشم: ئێستا لە موسڵ؟ چیت پێ بڵێم؟
هیڤیدار ئەحمەد: پێم بڵێ؟
لەیس هاشم: فەسائیلن....
هیڤیدار ئەحمەد: خەڵکی موسڵن؟
لەیس هاشم: نا مەرج نییە، نا خەڵکی موسڵ نین...
هەندێک بۆ ئەولاتر دەڕۆین. پیاوێکی باڵابەرز دەبینم، ناوی نەجمانە. دەڵێ لەم شەڕەدا لێمان قەوما، ئەو تا دواساتی حوکمی داعش لێرە بووە، شارەکەی بەجێنەهێشتووە.
هیڤیدار ئەحمەد: خانووەکەت لێرەیە؟
نەجمان: بەڵێ.
هیڤیدار ئەحمەد: چ چیرۆکێکی ترسناکت لێرە بینیوە لە کاتی داعش؟
نەجمان: رۆژانە وابوو، لەگەڵ تەرمەکان نانمان دەخوارد، دەنووستین.
هیڤیدار ئەحمەد: هیچ ترسێکتان نییە لە هاتنی هێزێکی دیکەی وەک داعش؟
نەجمان: هێزێکی دیکە ناهێن هیندەی ئەوان ئەزیەتی ئێمە بدات، هەموو خەڵک مردن.. لێرە کوشتن، تەقاندنەوە و بۆمبارانکردن، برسییەتی و تێنووێتی، کوڕ و کوڕی برات و خێزانت و خوشکت دەکوژرێن، کوشتن ببووە شتێکی ئاسایی.
بارەگای هێزەکانی حەشدی شەعبی لەنێو موسڵ بە ئاشکرا هەن. دەڵێن خوێنمان داوە بۆ رزگارکردنی شارەکە لەدەست داعش.
حەشد واتە حاکمی راستەقینەی موسڵ. ئەمە قسەی موسڵییەکانە بۆ رووداو.
ئەبو محەممەد لەدایکبووی موسڵە، بەو مەرجە قسەمان بۆ دەکات دەموچاوی دەرنەخەین.
ئەبو محەممەد: موسڵ فرۆشرا و ئەوانەی ئێستا شیعەگەرایەتی دەکەن لە ناوچە سونییەکان.
هیڤیدار ئەحمەد: ئەوان لەنێو موسڵ کێبڕکێ لەگەڵ سوننە دەکەن؟
ئەبو محەممەد: راستیت پێ بڵێم، حیزبە شیعەکان فەرمانگەکانی حکومەتیان لە موسڵ کۆنترۆڵ کردووە. عێراق لەسەر ئەم حوکمە شیعییە بەردەوام بێت کە تێیدا مافی خەڵک دەخورێت... من وا دەبینم درێژە ناکێشن. رەنگە ئەمە سەربکێشێت بۆ گەڕانەوەی حیزبی بەعس.
هیڤیدار ئەحمەد: دەگەڕێنەوە؟
ئەبو محەممەد: هەموو شتێک پێشبینی کراوە.
بەدوای ئەو گرووپانەدا گەڕاین کە دژی حوکمی ئێستای موسڵن، دەمویست بزانم پلانیان چییە؟
لە رێگەی هەندێ سەرچاوەی تایبەتی نێو موسڵەوە، دوای دڵنیابوون لە پاراستنی شوێن و ناویان، رازی بوون ئێمە ببینین.
هیڤیدار ئەحمەد: سەلام و عەلەیکوم.
(القوی الاصیل): برا چۆنن باشن؟
هیڤیدار ئەحمەد: سوپاس ..ئێوە چۆنن باشن؟
(القوی الاصیل): باشین سوپاس بۆ خوا... کاکە شێخ رازی بووە تۆ بێی، بەڵام کە دێن نابێ وێنەی هیچ شتێک بگرن. بەتەنیا دێی و کەس لەگەڵ خۆت ناهێنی. مەرجی شێخ ئەوەیە نابێ هیچ کەس لەوانەی ئامادە دەبن وێنەیان بگیرێ و ناوی کەسیش ناهێنی و بە خێر بێن، بەڵام ئەم مەرجانە لەبیر نەکەن.
تەلەفۆنێک ئێمە دەباتە شوێنی کۆبوونەوەکە.
هەر لەو کۆڵانانەدا بووین. ئەبو خالید موسڵاوییەکی 'قححە'، بەلای ئێمەدا هات. پێشتر لەگەڵ رژێمی سەدام حوسێن کاری کردووە. باسی ئێستا و داهاتووی موسڵ دەکات کە چی روودەدات.
هیڤیدار ئەحمەد: چی روودەدات لە موسڵ؟
ئەبو خالید: بەس خوا دەزانێ چی روودەدات
هیڤیدار ئەحمەد: ئەوەی ئێوە دەزانن و گوێتان لێ دەبێت؟
ئەبو خالید: هەموو شتێک پێشبینی کراوە رووبدات.. خوا دەزانیت شیعە رەنگە 30 ..20 ساڵ حوکم بکەن.. سەدام حوسێنیش 35 ساڵ حوکمی کرد، دوای ئەو شیعە هاتن، دوای شیعە بەس خوای تۆ دەزانێت.. ئێستا شیعە حوکم دەکەن.
هیڤیدار ئەحمەد: شیعە حوکم دەکەن..
ئەبو خالید: باشە پارێزگار (پارێزگاری نەینەوا) سەر بە کێیە؟ ئایا حەشد ئەوی نەهێنا.. کێ هێنای عەسائیب و ... نەبوون؟
هیڤیدار ئەحمەد: حوکمی ئەوان لەسەر موسڵاوییەکان عادلانە نییە؟
ئەبو خالید: وەڵڵا هەموو دەدزن و ئەوەی شەریف و پاک بێت گەڕانەوە دواوە...
ئەبو خالید: سێ بەشی قیادەی سەدام موسڵاوییەکان بوون.
هیڤیدار ئەحمەد: کوا لە کوێن؟
ئەبو خالید: چەند ئەفسەری سەدام خەڵکی موسڵ بوون، کوا لە کوێن؟
ئەبو محەممەد لەنێو ئۆتۆمبێلەکەی دۆسێیەکی دیکەی هەڵدایەوە، کە خەڵک زۆر لێی دەترسێت.
ئەبو محەممەد: ئێستا لە موسڵ یەکێک بیەوێ قسە بکات، یەکسەر پێی دەڵێن ناوت لە لیستی تیرۆر دایە.
هیڤیدار ئەحمەد: ئەوها خەڵک دەبەن و دەسگیر دەکەن؟
ئەبو محەممەد: ئەوەی شتێکی هەبێ بەڵێ دەیبەن.
هیڤیدار ئەحمەد: چارەنووسیان دیارە؟
ئەبو محەممەد: کەس چارەنووسیان نازانێ!
نەک هەر ئەو، بەڵکو چەند موسڵاوییەکی دیکە هەمان قسەیان بە من گوت.
لەسەر ئەم دۆسیەیە، دەچینە هەولێر، یەکێک لە شێخە گەورەکانی هۆزی شەممەڕ دەبینین. پێش شێخ گەیشتمە دیوەخانەکەی...
پەیوەندییەکی فراوانی هەیە.
هەر لە دەرگاکەوە پیاوێکی سەروسیما عەرەب دەرکەوت، ئەوە خۆیەتی شێخ فەیسەڵ حەڕوش ئەلجەربایە.
سەڵتەنەت و پێگەی شێخ لەنێو خەڵکی خۆی دیارە... رۆژانە سفرەی پڕە و بە کولتووری شەممەڕی خواردنێکی زۆر بۆ میوانەکانی دروست دەکەن.
شێخ بەتاح لە شاری بەعاجەوە زیاتر لە سێ کاژێری بڕیوە، هانای بۆ شێخ حەڕوش هێناوە فریایان بکەوێ.
هیڤیدار ئەحمەد: تۆ دەزانی چەند وێنە لەم شوێنەی ئێوەدا هەن؟
شێخ فەیسەڵ: وەڵڵا بە دروستی نازانم.
هیڤیدار ئەحمەد: من ژماردم 123 وێنە هەن.
شێخ فەیسەڵ: ئەمانە زۆربەیان هەڵوێستییان هەبووە لەگەڵ ئێمە، فەخامەتی سەرۆک بارزانی، ئەبەدەن هەڵوێستی ئەو لەبیر ناکەین.
شێخ فەیسەڵ: ئێستا بەس ئەگەر هۆزی شەممەڕ هەژمار بکەین، چەند شەهیدییان داوە لەشەڕی داعش؟
هیڤیدار ئەحمەد: چەند؟
شێخ فەیسەڵ: وەڵڵا زۆر زۆر، چەندی داوە سەرووی 10 هەزار شەهیدییان نەداوە؟
هیڤیدار ئەحمەد: زیاتر لە 10 هەزار شەهید؟
شێخ فەیسەڵ: بەڵێ زیاتر.
شێخ فەیسەڵ: کاتی خۆی کە قاعیدە هاتە موسڵ گوتیان ئەمانە قارەمانن... قاعیدە رۆیشت، ئەوانی دیکە هاتن ئینجا سوپای عێراقە یان حەشدە چەپڵەیان بۆ ئەوانیش لێدا، ئێستا کوردیش بێن چەپڵە بۆ ئەوانیش لێ دەدەن.
هیڤیدار ئەحمەد: ئێ چارەنووسی دەزانن؟
شەیخ بەتاح: نەوەڵڵا نازانین.. لە خاڵی پشکنین هێنایانە خوارێ.
هیڤدار ئەحمەد: ئەمە خزمی ئێوە بوو؟
شێخ بەتاح: بەڵێ خزمی منە.
شێخ فەیسەڵ: ئەو سەر بە هیچ لایەنێکی سیاسی بوو، یان پەیوەندی بە بابەتی سیاسیەوە هەیە؟
شێخ بەتاح: نا. نا نییە و نەبووە، پرسیار دەکەن، هەموو دەڵێن لای ئێمە نییە.
شێخ فەیسەڵ: لە کام خاڵی پشکنین گیراوە؟
شێخ بەتاح: لە خاڵی پشکنینی شنگال، هەواڵگری بردییان.
شێخ فەیسەڵ: هەواڵگری پۆلیس؟
شێخ بەتاح: بەڵێ
شێخ فەیسەڵ: ئاسانە.. ئینشائەڵڵا ئاسانە. با سەیری بکەین.
گەڕاینەوە موسڵ، دەچینە لای محەممەد عارف، پێشتر ئەفسەرێکی باڵای هەواڵگری حەشدی شەعبی بووە، ئێستا ئەندامی ئەنجوومەنی پارێزگای نەینەوایە، نەیشاردەوە چەندین لیوا و هێزی حەشدی شەعبی لە موسڵن، بۆئەوەی رێگری لە هەر هێزێک بکەن دەست بۆ موسڵ بەرێت.
بەئاشکرا باسی ناسنامەی شیعە و سوننە لە موسڵ دەکات.
هیڤیدار ئەحمەد: ئەو هێزەی ئێستا لە موسڵ هەیە، بەسە بۆ ئەوەی موسڵ بپارێزێت؟
محەممەد عارف: لەبەر هەبوونی هێزی حەشدی شەعبی و هێزەکانی دیکە، هیچ هێزێکی دیکە ناتوانێ بێتە نێو موسڵ.
ئێستا لیواکانی 30- 53- 50 ، لیوایەکانی حەشدی عەشائیری و لیوای دیکەی پشتگیری هەن لە بیابانەکانی موسڵ، وەک ئەلوییەی نەینەوا و ئەنساری مەرجەعییەت و لیوای 25. ئێستا ئاساییش لە موسڵ هەیە، کەس ناتوانێ تێکی بدات.
هیڤیدار ئەحمەد: خەڵک قسەی بۆ ئێمە کردووە، کە لەسەر تۆمەتی تیرۆر خەڵکی زۆرتان گرتووە؟
محەممەد عارف: ئەگەر ئێمە لەلایەن قەزاوە راسپێردراین بۆ گرتنی کەسێک جێبەجێی دەکەین، ئێمە بەشێکین لە بەدەستهێنان و جێگیرکردنی ئاساییش لە موسڵ. بەڵام بڵێی خەڵک هەروا دەسگیردەکرێن، هەرگیز ئەمە نییە.
هیڤیدار ئەحمەد: خەڵکی موسڵ هەیە دەڵێن 95٪ی موسڵ سوننەیە، چۆن 5٪ی شیعە حوکمی موسڵ دەکەن؟
محەممەد عارف: ئەمە قسەیەکی تەواو تائیفییە. نامەوێ لەسەر ئەمە قسە بکەم، بەڵام تۆ منت ناچارکرد قسەی لەسەر بکەم. 20٪ی خەڵکی موسڵ لە پێکهاتەی شیعەیە، ئەوە تەلەعفەر و دەشتی نەینەوا و شنگال، دەتوانن بپرسن و پێکهاتەی دیکەش هەن. بەڵام عەرەبی سوننە براگەورەن و موسڵ شارێکی عەرەبیی سوننەیە.
دەچینە مزگەوتی نەبی شیت، لای راستی موسڵ. شێخ سەیف ئەلعەباسی پێشنوێژ و گوتارخوێنی مزگەوتەکەیە، زانیاری زۆری لایە، بەڵام نایدرکێنێت. پێداگریم کرد بۆ دەستخستنی زانیارییەکان، هەندێ دەرگای کردەوە، دەڵێت موسڵ وەک ئێستا نامێنێت.
شێخ بە تووڕەییەوە باسی ئەو رێژەیە دەکات، کە لە عێراق بۆ سوننە دیاریکراوە.
هیڤیدار ئەحمەد: لەبارەی موسڵ بە یەک وشە پێم بڵێ؟
شێخ سەیف ئەلعەباسی: نەخۆش دەکەوێ بەڵام نامرێت، بۆیە هەموو یان هەندێک پێیان خۆش نییە ئەم شارە سەقامگیر بێت.
هیڤیدار ئەحمەد: بە راشکاوی پێم بڵێ کێن ئەوانەی نایانەوێ؟
شێخ سەیف ئەلعەباسی: ناسراون و خۆیان دەناسن، بە فەزڵی خودا ئەم شارە دەگەڕێتەوەو لە نزیکترین کاتدا رۆڵی سەرەکی خۆی دەگێڕێت. لەسەر ئەوەی کێ لە عێراق کەمینەیە و کێ زۆرینەیە، تاوەکو ئێستا هیچ سەرژمێرییەکی ورد نییە بڵێ فلان تائیفە لە عێراق زۆرینەیە.
ئەرێ تۆ بڕوا دەکەی ئەهلی سوننە و جەماعە لە عێراق 20 یان 21٪ بن؟
ناوچەی رەشید لە موسڵ، حەشدی شەعبی تێیدا باڵا دەستە، هەندێک لەولاتر ناوچەی گوبە و شرێخانەیە، هەموو کەس بۆی نییە بچێتە ئەو دەڤەرە.
هەندێ سەرچاوە بۆ رووداو باسی هەبوونی بارەگایەکی ئەمنی شاراوە دەکەن لەو دەڤەرە.
ئەمەی باسمانکرد دیمەنی شاراوەی نێو موسڵە.. رووی دەرەوە و ئاشکرای شاری موسڵ، ئاوەدانی و ئەمانەتە. ئەمەش وایکردووە بەڵێندەر و خەڵکی ئاسایی هەرێمی کوردستان روو بکەنە موسڵ.
چووم موسڵ ببینم، کەچی بەم لایە دەڕوانم خەڵکی سلێمانی و لەولاشەوە هەولێری و دهۆکی دەبینم، لە هەر کامیان دەپرسم لە موسڵ چ دەکەن؟، دەڵێن وەڵڵا لێرە شت هەرزانە.
کورد بە ئەمینی و ئەمانەت لە موسڵ ناوبانگییان هەیە.
ئەیوب دوکاندارێکی کوردە لە بازاڕی باب ئەلسەڕای لە موسڵ، باسی ئەوە دەکات، بۆچی رۆژانە لە شاری سێمێلەوە دێتە موسڵ.
ئەیوب کوچەر دەڵێت: "هەموو رۆژێ دێمە موسڵ، بازاڕ زۆر باشە، خەڵک لە دهۆک، هەولێر، بەغدا و کەرکووکەوە دێنە لای من بەهارات دەکڕن."
نەک ئەیوب بەتەنیا، وەک خۆی دەڵێت، کوردی دیکەش هەن رۆژانە لە دهۆکەوە دێنە موسڵ دوکانەکانیان دەکەنەوە: "لێرە (بازاڕی باب السەڕای) چوار کەسین و لە بازاری نەبی یونس 10 بو 15 کەسن".
تەنیا دوکاندارەکان نا، نزیکەی 50 بەڵێندەری هەولێر و دهۆک و سلێمانی لە موسڵ کار دەکەن. عەدنان و چوار برای لە موسڵ بەڵێندەرن، دەڵێت موسڵ دەرگەی خێری لێکردوونەتەوە.
عەدنان رێکانی دەڵێت: "لە دوای 2017ـەوە کە موسڵ رزگارکرا لێرە کاردەکەین و کار هەیە، ئەگەر ئەو کارەی لێرە دەکەن نیوەی ئەوە لە دهۆک بگاتە ئێمە نایێن بو موسڵ، بەڵام لە دهۆک کار نییە و ئێستا خۆم و هەر برایەکم لە موسڵ پڕۆژەیەک بەڕێوەدەبەن".
عەرەبەکانی موسڵ سەریان لە کورد سوڕماوە، کە لە موسڵ کاردەکەن، دەڵێن نازانین ئەم کوردانە لە کوێ ئەوەندە دەوڵەمەند بوونە و پارەیان دەستکەوتووە.
هیڤیدار ئەحمەد: ئەبو ریاز دەبینم زۆر منداڵ لێرە هەن و عەرەب منداڵیی زۆریان هەیە؟
ئەبو ریاز: ئەرێ وەڵلا
هیڤیدار ئەحمەد: چەند منداڵت هەیە؟
ئەبو ریاز: هەشتم هەیە
هیڤیدار ئەحمەد: نیازت هەیە هێشتا زیادی بکەی؟
ئەبو ریاز: جێگە نییە، ئەگەرنا نییەتم هەیە.
هیڤیدار ئەحمەد: بۆ ئێوە کار ناکەن لە موسڵ؟
ئەبو ریاز: پارەمان نییە کار بکەین.
هیڤیدار ئەحمەد: ئەی کورد پارەی هەیە کاری پێ بکات؟
ئەبو ریاز: ئەرێ واڵڵا، ماشەڵڵایان لێ بێت... پارەیان لە کوێ هێناوە نازانین. تاوەکو 2003 کورد پارەی نەبوو. دوای 2003 پارەیان لە کوێ هێنا نازانین.
دوایین پرسیارم هەر لە ئەبو ریاز دەکەم، بەڵام دەیەوێ بەلاڕێمدا ببات و وەڵام نەداتەوە!
هیڤیدار ئەحمەد: چۆن سەیری موستەقبەلی موسڵ دەکەن؟
ئەبو ریاز: وەڵلاهیی...
هیڤیدار ئەحمەد: راستییەکەم پێ بڵێ؟ چونکە خەڵک لە تەلەڤزیۆن دەتبینێت؟
ئەبو ریاز: واڵڵا ئەوەی راستی بێت، داهاتووی موسڵ.. وەڵڵا نازانم... ناتوانم قسە بکەم ئەو پرسیارە ناتوانم وەڵامی بدەمەوە... تێیپەڕێنە.
هیڤیدار ئەحمەد: بە کوردی قسەیەک هەیە دەڵێن ئەگەر دەرسە حەرفێک بەسە. واتە کەسێک کە قسە بکات یەک حەرفی بڵێ دەزانی مەبەستی ئەو کەسە چییە.
ئەبو ریاز: ئێ ئێ وایە
هیڤیدار ئەحمەد: ئێ بەس یەکێک نەزانێ چی روودەدات، تۆ پێم بڵێ.
ئەبو ریاز: نا نا نا.
هیڤیدار ئەحمەد: پێم بڵێ.
ئەبو ریاز: ناڵێم نا.
هیڤیدار ئەحمەد: بچرپێنە لە گوێی مندا.. بچرپێنە لە گوێی مندا.
ئەبو ریاز: (پێکەنینی زۆر)