یەکەم کۆبوونەوەی سەرۆک بارزانی و مام جەلال لەدوای 1991؛ ئەو کۆبوونەوەی رێڕەوی مێژووی گۆڕی

13-04-2025
بەختیار قادر
بەختیار قادر
یەکەم کۆبوونەوەی سەرۆک بارزانی و مام جەلال لەم خانووە کرا لەدوای 1991
یەکەم کۆبوونەوەی سەرۆک بارزانی و مام جەلال لەم خانووە کرا لەدوای 1991
A+ A-

رووداو دیجیتاڵ

لە 5ـی نیسانی 1991، لەکاتێکدا کوردستان لە خراپترین قۆناخی مێژووی هاوچەرخی خۆیدا بوو، کۆبوونەوەیەکی نهێنی و چارەنووسساز لە ماڵێکی بچووکی شەقڵاوە کرا. کۆبوونەوەیەک کە توانی رەوتی کارەساتباری کۆڕەو بگۆڕێت و ببێتە دەستپێکی قۆناخێکی نوێ لە مێژووی گەلی کورد.
 
لەو کاتەدا، بەدرێژایی رێگەی هامڵتۆن، خەڵکی کوردستان بەرەو کۆچڕەوێکی گەورە هەنگاویان دەنا، لەکاتێکدا حکومەتی بەعس هێرشی پێچەوانەی بۆسەر باشووری کوردستان دەستپێکردبوو و تاوەکو کۆتایی شارۆچکەی کۆڕێی کۆنتڕۆڵکردبووەوە. لەناو ئەو دۆخە نالەبارەدا، مام جەلال و سەرۆک بارزانی لە ماڵی حەسەن ناسری، فەرماندەی پێشمەرگە، لە شەقڵاوە کۆبوونەوە.
 
مریەم شێخۆ، خاوەنی ماڵەکە، کە شایەتحاڵی ئەو کۆبوونەوە مێژووییە بووە، بە رووداوی گوت، "ئێوارە مێردەکەم هات و گوتی 'کاک فەرەنسۆ تەکلیفی کردووە و شیو بکەین و میوانمان دێن. گوتم کێن؟ گوتی کاک مەسعود و مام جەلال و جەماعەتن. هاتن و نانیان خوارد و کۆبوونەوەیان کرد، کە خەلاس بوون، گوتم مام جەلال ئەو بارودۆخە چی لێدێت، ئەو هەرا و تێکقژقژانە چییە؟ گوتی چاک دەبێ، بارودۆخی لەوەی ناخۆشترت نەبینیون. گوتم بەڵێ دیومە. گوتی ئەوەش چاک دەبێت."
 
ئەو کۆبوونەوەیە لە ژوورێکی بچووکی ماڵەکەدا کرا و سەرکردەکان لەوێ مانەوە تاوەکو هەواڵی وەڵامی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکانیان پێگەیشتەوە.
 
سنوور حەسەن ناسر، کچی خاوەن ماڵ بە رووداوی گوت، "لێرە کۆبوونەوەیان کرد. مام جەلال و کاک مەسعود و هێرۆ خان بوون و سێ کاژێر کۆبوونەوە، دواتر هاتنە دەرەوە."
 
دەرەنجامی کۆبوونەوەکە لەڕێگەی ئامرازە سادەکانی ئەوکاتی بەردەستی کورد و لەڕێگەی هۆشیار زێبارییەوە بە ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان گەیشتووە.
 
سەلام حەسەن ناسر، شایەتحاڵێکی دیکەی کۆبوونەوەکە دەڵێت: "کاک هۆشیار زێباری هات و لەنێو ئەو باخچەیە سەتەلایتێکی دانا و برووسکەی کرد بۆ ئەنجوومەنی ئاسایش، دوای سێ کاژێر، خەبەری داوە و گوتی وەڵامی باش هەن".
 
لە کۆبوونەوەکەدا دوو بڕیاری گرنگ دران: یەکەم، کورد بەرگری لەخۆی دەکات و دووەمیشیان ئەوەبوو بە سەرکەوتوویی بڕیاری ئەنجوومەنی ئاسایشیان بەدەستهێنا کە دواتر بە بڕیاری 688 ناسرا و لە ئەنجامیدا ناوچەی دژەفڕین دروست بوو.
 
بەهۆی بڕیاری 688ـی ئەنجوومەنی ئاسایش، دۆزی کورد لە پرسێکی لۆکاڵی و ناوچەییەوە بووە پرسێکی نێودەوڵەتی و جیهانی. لە سایەی ئەم بڕیارەوە، چەتری پارێزبەندی بۆ هەرێمی کوردستان هەڵکرا کە بە هێڵی 36 یان ناوچەی دژەفڕین ناسراوە.
 
سیاسەتوانان و چاودێران پێیانوایە ئەو کۆبوونەوەیەی شەقڵاوە یەکێک بوو لە گرنگترین ئەو خاڵە وەرچەرخانانەی کە کاریگەریی لەسەر قۆناخی دوای راپەڕین بەجێهێشت و بنەمای سەقامگیری و خۆبەڕێوەبەرییەکەی دواتری هەرێمی کوردستانی داڕشت.

 

 

کۆمێنتەکان

وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه‌

کۆمێنتێک دابنێ

داواکراوە
داواکراوە
 

دوایین هەواڵەکان

بەرنامەی هێشتا ماویەتی.

کۆماری فەسائیلەکان؛ چۆن ترەمپ مووشەکبارانی گرووپە شیعەکانی عێراقی راگرت؟

کاتێک لە کەرکووکەوە بەرەو بەغدا دەچیت، لەگەڵ نزیکبوونەوەی زیاتر لە پایتەختەکە، دەسەڵاتی گرووپە شیعییەکان زیاتر دەردەکەوێت. ئاڵا رەش و سەوزەکان لە رێگەدا بە بەردەوامی دەبینرێن، وەکو شایەتێک بۆ هەژموونێک کە چاو ناتوانێت هەڵەی تێدا بکات.