لە هەرێمی کوردستان ساڵانە 10 ملیۆن دۆلار لە بەخێوکردنی پشیلەدا خەرج دەکرێ

 

 

بەپێی ئەو ئامارەی کە رووداو لە بازرگانانی هاوردەکردنی خۆراک و دەرمانی پشیلە دەستیکەوتووە، ساڵانە لە هەرێمی کوردستان، بایی نزیکەی 10 ملیۆن دۆلار بۆ بەخێوکردنی پشیلە خەرج دەکرێت.

 

خەرجییەکان بۆ دەرمان و ڤاکسین، خواردنی وشک و تەڕ، خۆڵ و جوانکارییەکانە.

 

بەپێی ئەو ئامارەی دەست دێسکی ئابووریی تۆڕی میدیایی رووداو کەوتووە، عێراق لە شەش مانگی رابردوودا، تەنیا لە تورکیاوە بایی 7 ملیۆن و 300 هەزار دۆلار خواردنی ئاژەڵی ماڵیی هاوردە کردووە. پێشبینی دەکرێت لە 2025 بڕەکە بگاتە 20 ملیۆن دۆلار.

 

ئالان کەریم، تەمەنی 24 ساڵە و خوێندکاری کۆلێژی پزیشکییە لە هەولێر، ئەو ئارەزوویەکی زۆری بۆ راگرتنی ئاژەڵ هەیە. لەوبارەوە قسەی بۆ رووداو کرد و گوتی: "من لە منداڵییەوە حەزم بە لە بەخێوکردنی ئاژەڵ بووە بە تایبەت پشیلە. چوار مانگە پشیلەم هەیە و جار هەبووە 16 پشیلەم پێکەوە بەخێوکردووە کە زۆربەیان خۆماڵی بوون، بەڵام ئێستا تەنیا هەشت دانەم ماوە".

  

ئالان دەڵێت: لە ماوەی چەند مانگی رابردوودا چەندین هاوڕێم روویان لە بەخێوکردنی پشیلە کردووە، هەندێک هاوڕێشم هەبوون کە رق و بێزیان لە پشیلە دەبووەوە، بەڵام ئێستا ئەوانیش حەزیان لە بەخێوکردنی پشیلەیە.

 

ئالان لەبارەی خەرجی پشیلەکانی دەڵێت: مانگانە 150-200 هەزار لە پشیلەکانم خەرج دەکەم و لە خشتە و جۆری خواردنەکان رامهێناون، چونکە پشیلە چۆن رایبهیێنی ئاوا پەروەردە دەبێت و پشیلەکان لە رووی خەرجی و پەروەردەوە جیاوازن.

 

سەرهەنگ عومەر، ئەندازیاری شارستانییە، بەڵام حەز و ئارەزوویەکی زۆری بۆ بەخێوکردنی ئاژەڵ هەیە، ئەو لەبری ئەندازیاری شوێنێکی فرۆشتنی ئاژەڵی کردەوە و ئێستا یەکێکە لە بەنێوبانگترین شوێنەکانی فرۆشتنی ئاژەڵ لە شاری هەولێر.

 

سەرهەنگ بە رووداوی گوت: "لە دوای کەرەنتینە، خەڵکێکی زۆر روویان لە کڕینی ئاژەڵ بە گشتی کرد، کە پشکی شێر بەر پشیلە کەوت، لە ماوەی ئەم چەند ساڵەی دواییدا خواستێکی زۆری لە سەرە".

 

سەرهەنگ عومەر دەڵێت: "ئەوانەی سەردانمان دەکەن زۆرتر پشیلە دەکڕن، چونکە لە هەموو روویەکەوە ئاسانترە بۆ بەخێوکردن و جگە لە رووە ئاینییەکەش کە کاریگەری هەیە، چونکە لە ئیسلام دا رێگە پێدراوە".

 

ئەو فرۆشیارەی ئاژەڵان ئاماژە بە هۆکاری گرنگیدانی خەڵک بە ئاژەڵان دەدات و دەڵێت: "بەشی هەرە زۆری کڕیارەکانمان بۆ منداڵەکانیان دەکڕن و بێچووە پشیلە هەڵدەبژێرن، پێمان دەڵێن بۆ دوورخستنەوەی منداڵەکانیانە لە مۆبایل و ئایپاد و ئامێرە ئەلیکترۆنییەکان".

 

سەرهەنگ لەبارەی نرخەوە دەڵێت: لە بەخشینەوە هەمانە تاوەکو 2 هەزار دۆلار، ئەوەی خواستی لەسەرە زیاتر پشیلەی دەرەوەی وڵاتن، تایبەت رووسی، ئۆکراینی و ئینگلیزی، دوای ئەوانەش پشیلەی وانی باکووری کوردستانە.

 

د. توانا جەلال، پزیشکی ڤێتێرنەری بە رووداوی گوت: "پشیلە لەرووی زانستییەوە سوودی هەیە بۆ مرۆڤ، یەکێک لە سوودەکان ئەوەیە کە وزەی ئەرێنی دەبەخشێت و وزەی نەرێنی وەردەگرێت. بۆ نموونە: ئەو مرۆڤانەی نەخۆشییەکانی دڵیان هەیە سترێسن و یاخود دوودڵن ئەگەر پشیلە رابگرن، سوودێکی زۆری بۆیان دەبێت".

 

د. توانا دەڵێت: "من لە نۆرینگەکەی خۆم لە هەفتەیەکدا رەنگە نزیکەی 300 ئاژەڵ بهێنن بۆ لام، کە زۆربەی هەرە زۆریان پشیلەن و لە ماوەی کەمتر لە یەک ساڵدا، زیاتر لە 30 هەزار ڤاکسینم لە پشیلە داوە".

 

سامیە شبیب، خانمێکی ئاژەڵدۆستە و خۆبەخشانە خزمەتی پشیلە دەکات. ئەو دەڵێت: لە حەوت ساڵ دا زیاتر لە هەزار پشیلەم لەسەر خەرجی خۆم بەخێو کردووە، چ ئەو پشیلانەی فڕێدراون یان بێچوو بوون.

 

سامیە دەڵێت: "من وەک ئاژەڵدۆستێک و شارەزایەک لە پشیلە دەڵێم، ئەگەر بە شێوەیەکی جوان و تەندروست خزمەتی پشیلەی خۆمانە بکرێت جوانترین و زیرەکترینن".

 

ئەو ئاژەڵدۆستە دەشڵێت: "پشیلە ئاژەڵێکە حەز بە دۆستایەتی مرۆڤ دەکات و داوایان لێ دەکات نازیان هەڵبگرێت".

 

عەبدوڵڵا ئەحمەد، بازرگانی خۆراکی ئاژەڵانە و بە رووداوی گوت: لەم دواییە بازرگانەکان، بۆ خۆراکی ئاژەڵان روویان لە براندەکانی ئەڵمانی، هۆڵەندی و فەرەنسی کردووە لەکاتێکدا پێشتر بەشی هەرە زۆری تورکی بوون.

 

بۆچوونی ئەو بازرگانە لە سەر ئەو ئامارەی دەست تۆڕی میدیایی رووداو کەوتووە، کە ساڵانە نزیکەی 10 ملیۆن دۆلار خەرجی پشیلەیە، گوتی: "هاوڕام، چونکە رۆژ لە دوای رۆژ دۆستانی ئاژەڵ لە زیادبووندان".

 

بەگوێرەی رێکخراوی نێودەوڵەتیی پاراستنی ئاژەڵان (IFAW)، لە جیهان دا، نزیکەی 600 ملیۆن پشیلە هەن، نزیکەی 220 ملیۆن پشیلەی ماڵین و 480 ملیۆن پشیلەی بێلانەن.