رێکخەری ژووری پەیوەندییە دیپلۆماسییەکانی بزووتنەوەی گۆڕان دەڵێت: بەپێی بڕیاری کۆمیسیۆن رۆژی 5ـی نیسان کۆنفرانسی نێوخۆیی بزووتنەوەکە ئەنجام دەدرێت و هەر کەسێک ناوی لە دەستەی گشتیی تۆمارکرابێت دەتوانێت بەشداریی کۆنفرانسەکە لە گردی زەرگەتە بکات.
مامۆستایەکی ئایینی لە بەریتانیا کە بۆ 4 ساڵ بەشیر سالار لە مزگەوتەکەی لە مانچێستەر نوێژی کردووە، چیرۆکی ژیانی دەگێڕێتەوە و دەڵێت: "ئامۆژگارییەکانی ئێمەی وەرنەدەگرت. بەهۆی نانەوەی کێشە لە مزگەوت دەرمان کرد".
راوێژکاری وەزیری ناوخۆی عێراق دەڵێت، لەگەڵ هەرێمی کوردستان لە هاوئاهەنگی بەردەوامدان بۆ دۆسیەی پاراستنی سنوورەکان و رووبەڕوو بوونەوەی مادە هۆشبەرەکان و رادەستکردنی تاوانباران. دەشڵێت، نە هەرێمی کوردستان داڵدەی تاوانبارانی عێراق دەدات و نە عێراقیش داڵدەی ئەو کەسانە دەدات کە لە هەرێمی کوردستان فەرمانی دەستگیرکردنیان هەیە.
ئەندامێکی ئەمینداریێتی گشتیی ئەنەکەسە دەڵێت، ئەنجوومەنی نیشتمانیی کورد - سووریا (ئەنەکەسە) دەستووری کاتیی سووریا رەتدەکاتەوە، "چونکە بە عەقڵییەتی یەک نەتەوە و یەک ئایین نووسراوە و مافی پێکهاتە نەتەوەیی و ئایینییەکانی ئەو وڵاتەی تێدا نەپارێزراوە."
وەزیری پێشووی کارەبای عێراق دەڵێت بەهۆی رێگرییەکانی ئەمریکا لە هاوردەکردنی گاز و کارەبای ئێران، عێراق 45٪ـی وزەی تۆڕی نیشتمانیی لەدەستدەدات و تووشی قەیران دەبێت.
راوێژکاری سەرۆکوەزیرانی عێراق بۆ کاروباری ئاو دەڵێت بەهۆی رێککەوتنی عێراق و تورکیا لەبارەی بەردانەوەی ئاو، پشکی ئاوی عێراق لە دیجلە، بۆ دووهێندە بەرزبووەتەوە، بەڵام ئێران پابەند نییە بە رێککەوتنەکان و وەکو پێویست بەشە ئاوی عێراق بەرناداتەوە.
بەڕێوەبەری کۆمپانیای تۆتاڵ ئینێرجی لە عێراق دەڵێت: گرێبەستێکی گەورەیان بە بەهای 27 ملیار دۆلار لە بواری نەوت و گاز لەگەڵ عێراق واژۆکردووە کە بۆ ماوەی 30 ساڵە و هەزاران هەلی کارکردن بۆ عێراقییەکان دەڕەخسێنێت و سەرنجیان لەسەر پێدانی دەرفەتی زیاتری کارکردنە بە ئافرەتان.
سەرۆکی پێشووی ئەنجوومەنی پارێزگای نەینەوا دەڵێت، ساختەبوونی بڕوانامەی سەرۆکی لەکارخراوی ئەنجوومەنەکە سەلمێندراوە و رێکارەکانی دوورخستنەوەی یاسایی و دروستن. هۆشداریش دەدات ئەگەر لە دوو مانگی داهاتوودا گرفتەکان چارەسەر نەکرێن، ئەنجوومەنی پارێزگای نەینەوا هەڵدەوەشێتەوە.
وەزیری پێشووی پلاندانانی عێراق کە سیاسەتڤانێکی دیاری سوننەیە دەڵێت: عێراق کەوتووەتە نێوەڕاستی گەردەلوولی گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە و ئەم هەڵبژاردنە نەخشەی سیاسی دەگۆڕێت و رووخساری نوێ دەردەکەون." پێشیوایە گەڕانەوەی رەوتی سەدر بۆ گۆڕەپانەکە بە هێز و بەرفراوانی، وادەکات هاوکێشەکان گۆڕانی بەرچاویان بەسەردا بێت.
بەرپرسی بەشی دانیشتووان لە دەستەی ئاماری هەرێمی کوردستان دەڵێت: ئەنجامی کۆتایی سەرژمێری گشتی 3 بۆ چوار مانگی دیکەی پێدەچێت و ئەو ئەنجامانەی ئەمڕۆ راگەیەندراون ئەنجامی بەرایین، ئاشکراشی دەکات کە جگە لە سەرژمێری گشتی، رووپێوییەکی دیکە ئەنجام دەدرێت بۆ دەستنیشانکردنی رێژەی هەژاری لە عێراق و هەرێمی کوردستان.
لێکۆڵینڤانێکی زانکۆی سەڵاحەدین، جگە لەو مەترسییە سیاسییانەی کە لەسەر زمانی کوردی هەن لە پارچەکانی کوردستان، ئێستا مەترسییەکی دیکەش لەسەر زمانی کوردی دروست بووە ئەویش مەترسی پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا و ژیریی دەستکردە و ئەگەر زمانی کوردی بە داتا و زانیاریی دەوڵەمەند نەکرێت ئەوا ژیریی دەستکرد دەبێتە فاکتەرێکی مەترسیدار بۆ زیاتر پەراوێزخستنی زمانی کوردی و خەڵک ناچار دەبن بە زمانی دیکە بەدوای داتا و زانیاریی بگەڕێن.
بڕیارە ئەمڕۆ شاندی هاوبەشی حکومەت و پەرلەمانی عێراق بە سەرۆکایەتیی بریکاری وەزیری دادی عێراق بۆ لێکۆڵینەوە لە پەلاماردانی جووتیارانی کورد لەلایەن سوپای عێراقەوە سەردانی کەرکووک بکات.
نوێنەری کەسوکاری پێشمەرگە دیلەکانی شەڕی داعش دەڵێت، یەکێک لەو بەرپرسانەی داعش کە پێشمەرگەی بەدیل گرتبوو، ئێستا ئازادانە لە حەویجە دەژی و بەڵگەی پێویستمان رادەستی لایەنە پەیوەندیدارەکان کردووە، بەڵام هیچ لێپێچینەوەیەک نەکراوە.
ئەندامێکی لیژنەی یاسایی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، بەپێی دەستوور؛ بڕیارەکانی دادگەی فیدراڵی پابەندکەرن و فەرمانسالاری دادگەکەش بۆ راگرتنی یاساکانی گەڕانەوەی موڵک و لێبووردنی گشتیی و باری کەسیێتی، پاڵپشتیی دەستووری هەیە. دەشڵێت، ئەنجوومەنی دادوەری، ناتوانێت رێگری لە بڕیارەکانی دادگەی فیدراڵی بکات.
نوێنەری تورکمان لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، "گەڕانەوەی زەوییە داگیرکراوەکانی کورد و تورکمان لە کەرکووک رەهەندێکی نەتەوەیی گرنگی هەیە، ئەگەرچی یاساکە نادادپەروەریی تێدایە، بەڵام هەوڵێکە بە ئاراستەی راستکردنەوەی دیمۆگرافیای شێوێندراوی کەرکووک." باس لە دۆخی کەرکووکیش دەکات و پێیوایە، بایکۆتکردنی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک لەلایەن تورکمانەوە بە زیانی نەتەوەکەی شکاوەتەوە و هیچ کێشەیەک چارەسەر ناکات
راوێژکاری سەرۆکوەزیرانی عێراق بۆ کاروباری گواستنەوە و گەیاندن دەڵێت، تێچووی ژێرخانی پڕۆژەی رێگەی گەشەپێدان 18 ملیار دۆلارە و خاڵی پەڕینەوەی رێگەکەش لە عێراقەوە بۆ تورکیا لە پارێزگای دهۆک دەبێت
ئەندامێکی لیژنەی یاسایی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، هەمواری یاسای لێبووردنی گشتی لە عێراق، هەرێمی کوردستان ناگرێتەوە، بەڵام پەرلەمانی کوردستان دەتوانێت لەبەر رۆشنایی بڕگەکانی ئەو یاسا نوێیەی عێراق، یاسایەک بۆ لێبووردنی گشتی دەربکات
نوێنەری ئەنجوومەنی سووریای دیموکرات لە هەرێمی کوردستان دەڵێت: کۆبوونەوەی سەرۆک مەسعود بارازنی و مەزڵووم عەبدی فەرماندی گشتیی هەسەدە لە هەولێر کاریگەریی ئەرێنی لەسەر یەکدەنگیی کورد لە رۆژئاوای کوردستان و بەستنی کۆنگرەی نیشتمانیی کورد دەبێت و ئاستەنگەکانی لێکتێگەیشتنی کوردی لە رۆژئاوای کوردستان تاوەکو رادەیەکی زۆر هەڵگرت.
ئەندامێکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، ئۆتۆمبێلە بێ سەرەتاکان لە دەرەوەی رێنماییە فیدراڵییەکانی عێراق هێنراونەتە هەرێمی کوردستان، بۆیە پێویستە لە هەرێمی کوردستان یاسایەکی تایبەتیان بۆ دەربکرێت و بە یاسا گرفتەکە چارەسەر بکرێت.
بڕیاردەری رەوتی هەڵوێست رایگەیاند بۆردێکی تایبەتیان بۆ لێکۆڵینەوە لەبارەی گرێبەستی تاقیگەکان دروستکردووە و "لە بەدواداچوونەکانمان دەرکەوتووە ئەو کۆمپانیایەی گرێبەستەکەی لەگەڵ ئەنجامدراوە تەنیا 4 مانگە دروستکراوە و هیچ ئەزموونێکی لەوبوارە نییە".
پەرلەمانتارێکی پارتی داد و گەشەپێدان لە باکووری کوردستان دەڵێت: هەمووان بە هیواوە چاوەڕوانن هەنگاوەکانی ئاشتی لە تورکیا ئەنجامی باشیان هەبێت و سەرۆککۆماری ئەو وڵاتە و پارتی دەسەڵاتدار بڕیاریانداوە بێ مەرج دەستی برایەتی بۆ هەمووان درێژبکەن.
وەزارەتی دارایی و ئابووریی حکومەتی هەرێمی کوردستان داتاکانی مووچە و خەرجی و داهاتی ساڵی 2024ـی بڵاوکردەوە و ئۆباڵی دابیننەکردنی مووچەی مانگی 12ـی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستانیش دەخاتە ئەستۆی حکومەتی عێراق.
ئەندامێکی لیژنەی دارایی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند ساڵی داهاتووش، قەیرانی پارەی نەختینە لە عێراق بەردەوام دەبێت. دەشڵێت، ئەگەر نرخی نەوت بۆ 60 دۆلار دابەزێت عێراق توانای دابینکردنی مووچەی مووچەخۆرەکانی نامێنێت.
ئەندامێکی کۆنگرەی 9ـی یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان دەڵێت لەم کۆنگرەیەدا هیچ کەسێک خۆی بۆ پۆستی ئەمینداری گشتی بەربژێر ناکات و هەمووان کۆدەنگن لەبارەی مانەوەی سەڵاحەدین بەهائەدین لە پۆستەکەیدا.
نوێنەرى ئەنجوومەنى سووریاى دیموکرات لە هەرێمى کوردستان دەڵێت: پێدەچێت بەهۆی ناکۆکییە نێوخۆییەکانەوە کورد لە رۆژئاوای کوردستان نەتوانێت بە یەک شاندی هاوبەش بچێتە دانوستاندنەکانی دیمەشق.
ئەندامێکی سەرکردایەتیی یەکێتیی نیشتمانی کوردستان دەڵێت، ئەزموونی بەڕێوەبردنی پۆستی سەرۆکی حکومەت لەنێوان پارتی و یەکێتیدا بە شێوەی (دووساڵ بە دووساڵ) "ئەزموونێکی سەرکەوتوو" بووە و یەکێتی خوازیارە لە کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان، هەمان ئەزموون دووبارە بکرێتەوە.
کۆنسووڵی هۆڵەندا لە هەرێمی کوردستان دەڵێت، لە رێگەی پڕۆژەیەکی فراوانەوە هەوڵ دەدەن کۆمپانیا هۆڵەندییەکان زیاتر ئاشنای هەرێمی کوردستان بکەن تاوەکو بازرگانی و وەبەرهێنانی زیاتری تێدا بکەن و پڕۆژەشیان هەیە بۆ هاریکاری و پەرەپێدانی تواناکانی گەنجان بۆ بازاڕی کار و کارسازی.
بریکاری وەزارەتی پلاندانانی هەرێمی کوردستان دەڵێت: لە ئەمڕۆوە راهێنانی قۆناخی سێیەمی بژمێرەکانی سەرژمێری دەستیپێکردووە و رۆژی 30-11 قۆناخی کۆتایی سەرژمێری دەستپێدەکات و لەماوەی 15 رۆژدا بە تەواوی کۆتایی بە پرۆسەکە دێت.
نوێنەرێکی خانەقین لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت: ئەو هەڵمەت و ئامادەکارییەی بۆ گەڕانەوەی هاونیشتمانییانی کورد و خۆتۆمارکردنیان لە سەرژمێری لە کەرکووک کرا بۆ خانەقین و پارێزگای دیالە نەکران و لە پرۆسەکەدا لەو ناوچانە چەندین گرفت بۆ تۆمارکردنی کورد دروستکران.
بەڕێوەبەری جێبەجێکاری سەرژمێری لە هەرێمی کوردستان باسی لەوەش کرد، دوای 20 و 21ـی مانگ، بۆ ماوەی 5 رۆژ پرۆسەی سەرژمێری لە هەرێمی کوردستان رادەگیرێت، دواتر قۆناخی کۆتایی دەستپێدەکات.
باڵیۆزی هۆڵەندا لە عێراق داوا لە حیزبە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان دەکات هەوڵ بدەن بە سازان و سازش "زوو کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێکبهێنن."
بەڕێوەبەری ئاماری پارێزگای هەولێر دەڵێت، لە سبەی شەممە 16-11-2024ەوە تیمەکانی سەرژمێری سەردانی ماڵان دەکەن. ئاماژە بەوەش دەکات، پرۆسەی سەرژمێری و سەردانی ماڵان تاوەکو رۆژی 10ی مانگی داهاتوو بەردەوام دەبێت
"جگە لە بەرهەمهێنانی 75٪ـی وزەی کارەبا لە رێگەی گازەوە لە هەرێمی کوردستان، ئێستا کۆرمۆر توانیویەتی تەواوی پێداویستییەکانی هەرێمی کوردستان لە گازی ئێل پی جی (گازی ماڵان) پڕبکاتەوە و گاز هەناردەی پارێزگاکانی دیکەی عێراقیش بکات."
پارێزگاری بانکی ناوەندیی عێراق ئاشکرای دەکات، بەمنزیکانە رێکارەکانی کردنەوەی لقی بانکەکانی رەشید و رافیدەین لە هەرێمی کوردستان تەواو دەکرێن، دوای کردنەوەی لقی بانکی ناوەندیی عێراقیش لە هەولێر مامەڵە بانکی و داراییەکان و خزمەتگوزارییە بانکییەکان زۆر بەرەوپێشچووە
لوقمان فەیلی، باڵیۆزی عێراق لە ئەڵمانیا لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆ گوتی: "ئەڵمانیا هیچ گرفتێکی ئابووریی نییە و بە پێچەوانەوە پێویستی بە دەستی کارە، بەڵام پێویستی بە کۆچبەری لێهاتوو و شارەزاییە و رێکارەکانیشی وەرگرتنی کۆچبەران بۆ کۆچبەری لێهاتوو ئاسان کردووە."
جێگری نوێنەری سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق بۆ کاروباری مرۆیی و پەرەپێدان دەڵێت: 90٪ـی ئاوی رووبارەکانی دیجلە و فورات پیس بووە. داوا لە عێراق دەکات رێکاری بەپەلە بگرێتەبەر بۆ رێگری لە بەفیڕۆچوونی ئاو.
ئەندامێکی مەکتەبی سیاسیی حیزبی دەعوە دەڵێت، پەیوەندییەکانیان لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردستان لە زۆر ئاست "زۆر پتەوە" و لێکتێگەیشتنی هاوبەشیان بۆ زۆر لە پرس و کێشەکان هەیە و بەو تێگەیشتنە هاوبەشە زۆر لە گرفتەکانی عێراق چارەسەرکراون.
سیاسەتڤانێکی باکووری کوردستان دەڵێت: ئەم پڕۆسەیەی ئێستا بۆ ئاشتی لە تورکیا دەستیپێکردووە پڕۆسەیەکی نوێیە و درێژکراوەی پڕۆسەی چارەسەریی ساڵی 2015 نییە، ئەمجارە پرۆسەکە لەنێوان تورکیا و عەبدوڵڵا ئۆجەلانە نەک تورکیا و پەکەکە، ئامانجی ئەنقەرە ئەمجارە هەڵوەشاندنەوەی پەکەکەیە.
بیرمەندێکی دیاری عێراقی-عەرەبی دەڵێت، دوو پرس لەم ناوچەیەدا پێویستیان بە چارەسەرە تاوەکو ناوچەکە سەقامگیر بێت ئەوانیش پرسی کورد و پرسی فەڵەستینن. باس لەوەش دەکات کە ئیسرائیل نایەوێت جەنگ کۆتایی بێت و هەوڵ دەدات جەنگ لە باشووری لوبنانەوە بەرەو باکووری ئەو وڵاتە بگوازێتەوە و هاوشێوەی غەززەی لێبکات.
نوێنەرێکی تورکمان لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت 91 واژۆ لە پەرلەمان دژی هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجوومەنی سەرکردایەتی شۆڕشی رژێمی بەعس کۆکراونەتەوە و لایەنە عەرەبەکان بە شیعە و سوننەوە لەوەدا هاوڕان، کە زەوییە داگیرکراوەکانی کەرکووک و ناوچە کێشەلەسەرەکان نەگەڕێنەوە بۆ کورد و تورکمان.
رێکخەری ژووری پەیوەندییە دیبلۆماسییەکانی بزووتنەوەی گۆڕان دەڵێت: دانا ئەحمەد مەجید رێکخەری گشتیی نییە و تەنیا گردی زەرگەتە مەکۆی سەرەکیی بزووتنەوەکەیە. دەشڵێت، رێکاری یاسایی دەگرنەبەر بۆ وەرگرتنەوەی ناو و لۆگۆی بزووتنەوەی گۆڕان لەو کەسانەی بەهۆی پابەندنەبوون بە دەستووری ناوخۆیی گۆڕانەوە بارەگایان بۆ خۆیان کردووەتەوە لە دەرەوەی گردی زەرگەتە.
رێکخەری تۆڕی شەمس بۆ چاودێریی هەڵبژاردن دەڵێت زیاتر لە 12 دامەزراوەی جیاواز و 6 کۆنسووڵخانەی وڵاتان چاودێریی پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەکەن، کە پێکدێن لە وڵاتانی ئەمریکا، رووسیا، تورکیا، ئەڵمانیا و بەریتانیا و فەڵەستین و یەکێتیی ئەورووپاش پاڵپشتی رێکخراوەکانی چاودێرییکردن دەکات و چاوەڕوان دەکرێت کەنەدا و فەرەنساش چاودێر بنێرن بۆ چاودێریی پرۆسەکە.
چۆمان محەممەد، رێکخەری ژووری یاسایی بزووتنەوەی گۆڕان و سەرۆکی لیستی ئەو بزووتنەوەیە لە پارێزگای سلێمانی بۆ هەڵبژاردنی خولی شەشی پەرلەمانی کوردستان، لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆدا گوتی: "دەستنیشانکردنی دانا ئەحمەد مەجید وەکو رێکخەری بزووتنەوەی گۆڕان بەو میکانیزمە یاسایی نییە و بەپێی دەستووری ناوخۆیی بزووتنەوەکە پێویستبوو رێکخەری گشتی و ئەندامانی خانەی راپەڕاندن لەنێو جڤاتی نیشتمانی هەڵبژێردرێن".
سەرۆکی یەکێتیی زانایانی ئاینیی ئیسلامیی کوردستان دەڵێت بەکارهێنانی مزگەوت و پەرستگە ئاینییەکان و دەقەکانی قورئانی پیرۆز لە بانگەشەی هەڵبژاردن بە هەموو جۆرێک قەدەخەیە و هەر مزگەوت و مامۆستایەکی ئاینیی و بەربژێر و لایەنێکی سیاسیی پێوەی پابەند نەبێت رێکاری یاسایی بەرامبەر دەگیرێتەبەر.
پارێزگاری سلێمانی نێوەڕۆکی کۆبوونەوەکەیان لەگەڵ سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئاشکرا دەکات و دەڵێت: ژمارەیەک داواکاریمان ئاراستەی نێچیرڤان بارزانی کرد و ئەویش بەڵێنی جێبەجێکردنی پێداین و راستەوخۆش بەشێک لە داواکارییەکانی بۆ جێبەجێ کردین.
سەرۆکی لیژنەی وەرگرتنی خوێندکاران لە وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی داوا لە دەرچووانی 12ی ئامادەیی دەکات خۆیان فۆڕمی زانکۆلاین پڕبکەنەوە نەک لە سەنتەرە بازرگانییەکان.
بەگوێرەی توێژینەوەیەک کە لەنێو چاکسازیی ژنان و منداڵانی هەولێر ئەنجامدراوە، 75%ی ئەو منداڵانەی تاوانیان کردووە، لەژێر کاریگەریی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان ئەو کارەیان کردووە؛ هەروەها پلاتفۆرمی تیکتۆک بە پلەی یەکەم بۆ هاندانی منداڵان بۆ ئەنجامدانی تاوان دێت و پلاتفۆرمی سناپچاتیش لە پلەی یەکەم بۆ گێچەڵ پێکردنی منداڵان لە رەگەزی مێ دێت
باڵیۆزی ژاپۆن لە عێراق داوا لە بازرگانان دەکات گرنگی بە کوالێتیی ئەو بەرهەمانە بدەن کە هاوردەی دەکەن، نەک تەنیا بەدوای بەرهەمی هەرزاندا بگەڕێن
بەرپرسی دەستەی هەڵبژاردنەکانی هەرێمی کوردستان لە کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق دەڵێت، تائێستا هیچ بەربژێرێکی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان رەتنەکراوەتەوە و هەموو سندووقەکانی دەنگدانیش دوای دەرچوونی ئەنجامی ئەلیکترۆنی، جارێکی دیکە دەنگەکان بە دەست دەژمێردرێنەوە
گوتەبێژی یەکێتی ئاماژەی بەوە کرد، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان ئامادەیە بۆ "هەموو رێککەوتنێک" لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردستان لە کەرکووک و، بۆ پێشاندانی نیازپاکیش، مەڵبەندی یەکێتی لە کەرکووک سەردانی لقی پارتی دیموکراتی کوردستانی لەو پارێزگایە کردووە.
ئەندامێکی سەرکردایەتیی بەرەی تورکمانی عێراق دەڵێت، دان بە پارێزگاری کەرکووکدا نانێن و هەموو ئەو پۆستانەشی بۆیان دەستنیشانکراوە رەتیدەکەنەوە. داوا دەکات کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی پارێزگا بەشێوەیەکی یاسایی دووبارە بکرێتەوە.
ئایدن مەعرووف کە هاوکات ئەندامی مەکتەبی سیاسیی بەرەی تورکمانییە لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆ ئاشکرای دەکات، پرۆژەیەکیان ئامادەکردووە و دوای ئەنجامدانی پرۆسەی هەڵبژاردن و دەستبەکاربوونی خولی داهاتووی پەرلەمانی کوردستان لەگەڵ لایەنەکان دەیخەنە دانوستاندنەوە، کرۆکی پرۆژەکەش ئەوەیە یاسای هەڵبژاردن هەمواربکرێتەوە و 15 کورسی بۆ نەتەوە و ئاینزاکان تەرخانبکرێت، 11 کورسی بۆ نەتەوەکانی تورکمان و کلدان سریان ئاشووری و 4 کورسیش بۆ نوێنەرایەتی ئایین و ئاینزاکانی وەکو کوردانی ئێزدی و شەبەک و کاکەیی.
بەڕێوەبەری ئاژانسی ئەڵمانی بۆ هاوئاهەنگی نێودەوڵەتی لە هەموو عێراق (GIZ) دەڵێت، پڕۆژەکانیان لە عێراق درێژماوەن و هەندێکیان ساڵانێکی دیکە کاریگەرییەکانیان دەردەکەون.
لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ تۆڕی میدیایی رووداو، یاکۆ بیرێندس، کۆنسووڵی گشتیی هۆڵەندا لە هەرێمی کوردستان باس لە پلانی وڵاتەکەی بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەکان و بازرگانی لەگەڵ هەرێمی کوردستان دەکات، هەروەها باس لە ئاستەنگییەکانی بەردەم چاکسازییەکانی هێزی پێشمەرگە دەکات و دەڵێت: "هەندێک بەرپرس زۆر وابەستەی حیزبەکانیانن و کاریگەرییان لەسەر رێکخستنەوە و چاکسازییەکانی پێشمەرگەدا هەیە."
پڕۆژەی هەموارێک بۆ یاسای باری کەسێتی لە عێراق و هەرێمی کوردستان کاردانەوەی لێدەکەوێتەوە. لایەنە شیعەکان پشتیوانی دەکەن و داوایان لە پەرلەمانی عێراق کردووە رێکارەکانی تێپەڕاندنی هەموارەکە تەواو بکەن. بەشێک لە چالاکڤانان و رێکخراوەکانی مافی مرۆڤیش دژایەتی دەکەن
باڵیۆزی یەکێتیی ئەورووپا لە عێراق دەڵێت: بەلای وڵاتانی ئەورووپاوە گرنگە خەڵک بە ئازادانە دەنگ بدەن و بەربژێرەکان ئازادانە بانگەشە بۆ خۆیان بکەن لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان و چەند کەسێکیشیان لە رۆژی هەڵبژاردن سەردانی بنکەکانی دەنگدان دەکەن.
سەرۆکی دەستەی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان دەڵێت، "ئەنجامدانی سەرژمێریی دانیشتووان لەم قۆناخەدا لە کەرکووک مەترسیدارە، چونکە پارێزگاکە لەبەردەم شاڵاوێکی بەرفراوانی تەعریبی نەتەوەیی و مەزهەبیدایە. زانیاریمان بەدەستگەیشتووە ئێستا عەرەبەکان سەرقاڵی دروستکردنی گوندی گەورەن بۆ شێواندنی دیمۆگرافیای کەرکووک".
گوتەبێژی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان دەڵێت، رێککەوتنی پارتی دیموکراتی کوردستان و بەرەی تورکمانی لە کەرکووک قبووڵ ناکەن و رێککەوتنەکە بە "هەڕاجکردنی کەرکووک" ناو دەبات.
ئەرشەد ساڵحی، نوێنەری تورکمان لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت: پارتی دیموکراتی کوردستان و بەرەی تورکمانی لە کەرکووک رێککەوتوون و ئێستا چاوەڕوانی یەکلابوونەوەی لایەنە عەرەبییەکان دەکەن بۆ پێکهێنانی ئیدارەی کەرکووک.
ئەندامێکی هاوپەیمانی عەزم دەڵێت، هەموو نەتەوەکان لە کەرکووک داوای پۆستی پارێزگار دەکەن، ئەوەش هۆکاری چەقبەستنی سیاسییە. باس لەوەش دەکات، ئێستا تەنیا عەرەب لە کەرکووک یەکدەنگ و بڕیارە، کورد و تورکمان ناکۆکیی ناوخۆییان هەیە لەبارەی پارێزگار و پۆستەکانی حکومەتی خۆجێیی کەرکووک.
گوتەبێژی یەکێتیی خانەنشینانی کوردستان دەڵێت، چاوەڕوان دەکرێت لە مانگی داهاتووەوە مووچەی خانەنشینانی هەرێمی کوردستان بەگوێرەی یاسای خانەنشینی یەکخراوی عێراق دابەشبکرێت و بەو جۆرەش مووچەی خانەنشینی یاسایی لە 200 هەزار تاوەکو 500 هەزار دینار زیاد دەکات
کڵاوس شترایشەر، کۆنسووڵی گشتیی ئەڵمانیا لە هەرێمی کوردستان بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند: "ئەڵمانیا وڵاتێکە پێویستی بە کۆچبەرە" و، روونیکردەوە کە ئەڵمانیا پێویستی بەوەیە کەسانی "بەتوانا و لێهاتوو" بە رێگەی یاسایی کۆچ بکەن بۆ ئەڵمانیا، یاسایەکی تازەی ئاسانکاریکردنیش لەوماوەیەدا دەردەچێت لە ئەڵمانیا.
ئەندامێکی لیژنەی گواستنەوە و گەیاندنی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، هەوڵ دەدەن کێشەی کۆمپانیای کۆڕەک تیلیکۆم چارەسەر بکەن؛ ئاماژە بەوەش دەکات، پێشنیازیان کردووە کۆمپانیاکە قەرزەکانی بە 8 جار بداتەوە .
گوتەبێژی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان دەڵێت، پێزانینیان هەیە بۆ هەوڵی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەبارەی دەستنیشانکردنی رۆژی هەڵبژاردن و باس لەوەشدەکات، هاوسەرۆکی پێشووی حیزبەکەیان و هێزە نوێیەکان کاریگەرییان لەسەر دەنگەکانیان نابێت و ددەنگەکانیان زیاد دەکەن.
قایمقامی چەمچەماڵ دەڵێت ئەگەر 7 رۆژ جارێک دوو کاژێر ئاو بۆ ماڵان لە چەمچەماڵ بەربدرێتەوە ئەوا سوپاسی خودا دەکەین و داواکارین پرۆژەی ئاوی گۆپتەپە لەسەر داهاتی سلێمانی جێبەجێ نەکرێت چونکە ئەگەر تێچووەکەی بخرێتە سەر داهاتی سلێمانی ئەوا پرۆژەکە تووشی کێشە دەبێت و جێبەجێ ناکرێت بەهۆی قەیرانی نەختینەوە لە بانکەکان.
سەرۆكی بەشی ئەندازیاریی رووپێوان لە زانكۆی پۆلەتەكنیكی هەولێر دەڵێت: هیچ رێکارێکی ژینگەیی لە پیشەسازیی نەوتدا لە هەرێمی کوردستان لەبەرچاو ناگیرێت و لەکاتی رووداوەکانی ئاگرکەوتنەوەش بەپێی پێوەر و ستانداردە جیهانییەکان مامەڵەیان لەگەڵ ناکرێت، پسپۆڕێکی تەندروستیی گشتیش پێیوایە زبڵخانەی کانی قرژاڵە و پاڵاوگەکانی رێگەی هەولێر – گوێڕ گەورەترین سەرچاوەی ژەهراویبوون و مەترسین لەسەر تەندروستی گشتیی.
راوێژکاری سەربازیی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت: ئێستا کورد لە سوپا و هەواڵگری و وەزارەتی ناوخۆی عێراق پۆستەکانی لێ وەرگیراوەتەوە و پێشتر 20٪ی سوپای عێراقی پێکدەهێنا، ئێستا رێژەکەی ناگاتە 2٪.
میشێل ڤیڤیۆرکا، بیرمەندی فەرەنسایی و سەرۆکی پێشووی دامەزراوەی کۆمەڵناسیی نێودەوڵەتی دەڵێت گۆڕانکارییەکانی کەشوهەوا زیاتر لە رەهەندێکیان هەیە و کاریگەرییان لەسەر دۆخی سیاسیی و کۆمەڵایەتیی و تووندوتیژیی دژی ژنان و تەنانەت کاریگەریی لەسەر تووندئاژۆیی و تەشەنەکردنی گرووپە تیرۆریستییەکان هەیە.
بەپێی دوایین راپرسیی لەبارەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، بەهۆی دەرکەوتنی هێزی نوێوە پێشبینیی بەرزبوونەوەی رێژەی بەشداریی دەنگدەران دەکرێت بەراورد بە هەڵبژاردنی رابردوو کە رێژەی بەشداریی هەڵبژاردن کەمتربوو لە 60٪، هاوکات لەم هەڵبژاردنەدا زۆرترین رێژەی دەنگی شاراوە و کورسی خۆڵەمێشی لە پارێزگای سلێمانییە.
بەڕێوەبەرى گشتیی فەرمانگەى پارت و رێکخراوە سیاسییەکانى کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق دەڵێت: "پێویستە تاوەکو نێوەڕاستی مانگی تشرینی دووەمی ئەمساڵ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئەنجامبدرێت".
ئەگەر هەرێمی کوردستان پابەندییەکانی جێبەجێ بکات وەکو ئەوەی لە یاسای بودجەدا هاتووە، 'ئومێد هەیە پێش جەژنی قوربان حکومەتی عێراق مووچەی مانگی ئایاری فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و دوو مووچەی هێزە ئەمنییەکان خەرج بکات.'
دامەزراوەی پیشەسازیی نەوتی کوردستان پێشوازی لە بڕیاری وەزارەتی نەوتی عێراق بۆ دەستپێکردنی کۆبوونەوەکان لەبارەی هەناردەکردنەوەی نەوتی کوردستان دەکات. گوتەبێژی ئەپیکور دەڵێت: "چاوەڕوانین لەم رۆژانەدا وادەی کۆبوونەوەکان دەستنیشان بکرێت."
جێگری سەرۆکی لیژنەی پەیوەندییەکان و گەیاندن لە پەرلەمانی عێراق رایدەگەیێنێت، لە ماوەیەکی نزیکدا کێشەی کۆمپانیای کۆڕەک چارەسەر دەبێت و راگرتنی پەیوەندییەکانی ئەو کۆمپانیایە لەگەڵ تۆڕەکانی دیکە "ستەم و بڕیارێکی بەپەلە" بووە.
بریکاری پێشووی وەزارەتی دارایی عێراق دەڵێت، بانکی تی بی ئای پەشیمانبووەتەوە لەوەی ببێتە بەشێک لە پرۆژەی 'هەژماری من' و داوای کردووە حکومەتی هەرێمی کوردستان لیستی ناوی وەزارەت بە وەزارەتی بۆ بنێرێت تاوەکو پرۆسەی بەجێکردنی مووچەیان بۆ ئەنجامبدات.
وەزیری هەرێم بۆ کاروباری پێکهاتەکان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەڵێت: کەمکردنەوەی کورسیی پێکهاتەکان لە 11 کورسییەوە بۆ 5 کورسی ستەمە و دابەشکردنی کورسییەکانیش دابەشکردنێکی حیزبییە نەک جوگرافی.
ئەندامێکی لیژنەی دارایی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، بەپێی خشتەی بودجەی 2024ی عێراق، پشکی هەرێمی کوردستان بەراورد بە ساڵی رابردوو، زیاتر لە 4 تریلیۆن دینار زیادیکردووە. دەشڵێت، مووچەی خانەنشینان و زیندانییانی سیاسی و چاودێریی کۆمەڵایەتی هاوتای بەغدا دەکرێن.
گوتەبێژی یەکێتیی نیشتمانی کوردستان دەڵێت: هەڵبژاردن بەبێ بەشداری پارتی یان یەکێتی تاوەکو سنووری دێگەڵە دەکرێت و دادگە هەر بڕیارێک بدات ئەوان پێی پابەندن و چاوەڕوانن سەرۆکی هەرێمی کوردستان کۆبوونەوە لەگەڵ لایەنە سیاسییەکان بکات و وادەیەک بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەستنیشان بکرێت.
سەرۆکی یەکێتیی هاوردە و هەناردەکارانی هەرێمی کوردستان دەڵێت، ئەگەر رێگەکانی هەولێر و سلێمانی بەڕووی هاتووچۆی بارهەڵگرەکاندا نەکرێنەوە، کۆگەکان بەتاڵ دەبن، قەیران و گرانی لە بازاڕەکانی هەرێمی کوردستاندا دروست دەبێت.
د. بڕیار رەشید، ئەندامی لیژنەی ئابووریی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆدا گوتی، لەگەڵ بەرپرسان و بەڕێوەبەری گشتیی بانکی بازرگانیی عێراق 'تی بی ئای' کۆبوونەتەوە و بەرپرسانی بانکەکە پێیان گوتوون کە بەهیچ شێوەیەک نەبوونەتە بەشێک لە پڕۆژەی هەژماری من.
بەدەستهێنانی خەڵاتی وێبی لەلایەن تۆڕی میدیایی رووداو دەبێتە جێگەی بایەخی ناوەندە کوردستانی و عێراقییەکان، سەندیکای رۆژنامەنووسانی کوردستان سەرکەوتنی رووداو بە سەرکەوتن بۆ میدیای کوردی دادەنێت، روانگەی عێراقیش بۆ ئازادیی رۆژنامەگەری پێیوایە کە رووداو نموونەی پێشکەوتنی کاری میدیا و رۆشنبیریی عێراق و هەرێمی کوردستانە.
ئەندامێکی سەرکردایەتیی یەکێتی دەڵێت، هەر لایەنێک پرۆسەی هەڵبژاردن بە دواخستن بدات، ستەمی لە پرۆسەی دیموکراسی کردووە و ئۆباڵی دواکەوتنی هەڵبژاردن لە دوو ساڵی رابردوودا لە ئەستۆی پارتی دیموکراتی کوردستانە. دەشڵێت: "هەڵبژاردن دەبەینەوە".
سەرۆکی پارتی سۆسیال دیموکراتی کوردستان دەڵێت، سەردانەکەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان بۆ ئێران "گرنگییەکی زۆری" هەیە و بەمنزیکانە کاریگەرییە ئەرێنییەکانی لەسەر هەرێمی کوردستان دەردەکەون. دەشڵێت: "بەتایبەت کە کلیلی بەغدا لە تارانە و رێبەری باڵای ئەو وڵاتەش تەنانەت ئامادەنییە لەگەڵ بەشێک لە سەرۆکی وڵاتانیش دابنیشێت، بەڵام کۆبوونەوەی لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی دەرخەری ئەوەیە کە رێککەوتنی باش ئەنجامدراوە."
بریکاری وەزارەتی ژینگەی عێراق دەڵێت، هەولێر، بەغدا و بەسرە بەرزترین رێژەی پیسبوونی هەوایان هەیە. ئاماژە بەوەش دەکات، تەنیا لە ساڵی 2021دا زیاتر لە 40 هەزار خێزان لە ناوچەکانی باشووری عێراقەوە بەهۆی کاریگەرییەکانی گۆڕانکارییەکانی کەشوهەواوە ماڵ و حاڵی خۆیان جێهێشتووە
ئەندامێکی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان دەڵێت، یەکێتی لە وادەی خۆیدا بانگەشەی هەڵبژاردن دەستپێدەکات و بۆ هەموو کۆبوونەوەیەکیش لەگەڵ پارتی ئامادەن جگە لە کۆبوونەوە و باسکردنی دواخستنی هەڵبژاردن.
فەیسەڵ هەیمەس: کۆمپانیا بیانییەکانی بواری بۆرسە لە عێراق و هەرێمی کوردستان نایاسایین
وەزیری ئاوەدانکردنەوەی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەڵێت، ئاڕاستەکان وان کە لە هەمواری بودجەی عێراقدا کێشەی مووچە لەنێوان هەولێر و بەغدا بە تەواوی چارەسەر بکرێت. دەشڵێت، رێککەوتنی لەگەڵ پارتی و کارنامەی کابینەی حکومەت 50٪ی جێبەجێکراوە. لەبارەی هێڵی شەمەندەفەریشەوە زانیاریی نوێ دەخاتەڕوو.
گوتەبێژی سەربازیی سەرۆکوەزیرانی عێراق دەڵێت، ئێستا هاوئاهەنگییان لەگەڵ پێشمەرگە "لە ئاستێکی زۆر باشدایە." دەشڵێت کاری لەپێشینەی وەزارەتی بەرگریی عێراق ئێستا کڕینی سیستمی بەرگریی ئاسمانییە.
گوتەبێژی وەزارەتی بازرگانی عێراق سەردانەکەی ئەردۆغان بۆ بەغدا، بە "خاڵێکی وەرچەخانی گەورە" لە پەیوەندییەکانی عێراق و تورکیا ناودەبات و دەڵێت، لەماوەی دوو مانگی داهاتوودا لیژنەی هاوبەشی عێراقی – تورکی بۆ ئاڵوگۆڕی بازرگانی ئابووری (جێتکۆ) لە ئەنقەرە دەست بە کارەکانی دەکات.
ئەندامێکی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان دەڵێت، یەکێتی ترسی هەیە هەڵبژاردن بۆ ماوەیەکی زۆر لە هەرێمی کوردستان دوابخرێت، دەنا ئەگەر مانگێک و دوو مانگ بێت دواخستنەکە گرفتیان نابێت و باس لەوەش دەکات کە لەم هەڵبژاردنەدا حیزبەکەیان ژمارەی دەنگ و کورسییەکانیان "زۆر زیاد دەکات."
سەرۆکی دەستەی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان دەڵێت، لە دوای رووداوەکانی ساڵی 2017ەوە زیاتر لە 92 هەزار عەرەب براونەتە کەرکووک و ئێستا 51٪ی باشووری کوردستان سیمای کوردی پێوە نییە. ئاماژە بەوەش دەکات، پێویستە سەرکردایەتیی سیاسیی کوردستان بە پەلە ژوورێکی ئۆپەراسیۆن بۆ پاراستنی کەرکووک و ناوچە کوردستانییەکانی دیکەی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان پێکبێنێت لەو تەعریبە مەترسیدارەی بەرامبەریان پیادە دەکرێت.
سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان دەڵێت، دوای جەژن دانوستاندنەکانیان لەگەڵ حکومەتی عێراق دەستپێدەکەنەوە. دەشڵێت، ئەگەر هەرێمی کوردستان بیەوێت ناردنی مووچە لە بەغداوە بەردەوام بێت پێویستە پابەندییەکانی خۆی بەرامبەر بەغدا جێبەجێ بکات وەکو ئەوەی کە لە بڕیاری دادگەی فیدراڵی هاتووە.
ئەندامێکی دەستەی گشتیی رەوتی حیکمە دەڵێت، حکومەتەکەی سوودانی بەشێوەیەکی ستراتیژیی کاردەکات و فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان بەشێکن لە فەرمانبەرانی عێراق و ناکرێت چیتر مووچەکانیان دوابکەوێت؛ ئەندامێکی هاوپەیمانیی دەوڵەتی یاساش دەڵێت، لەنێو لایەنە عێراقییەکاندا قسەیەکی باو هەیە و دەڵێن کاتێک نێچیرڤان بارزانی دێتە بەغدا ناگەڕێتەوە تاوەکو کێشەکان چارەسەر نەکات.
رێکارەکانی پڕۆسەی دابەشکردنی زەوی بەسەر فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان دەستپێدەکات و پێویستە لە 10 رۆژدا سەرجەم شارەوانییەکانی هەرێمی کوردستان راپۆرتی تایبەت بە دابینکردنی زەوی لە سنوورەکانی خۆیان بە مەبەستی دابەشکردنی بەسەر فەرمانبەراندا ئامادە بکەن.
لایەنە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان ئامادەکاری بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەکەن. کۆمەڵی دادگەری پێیوایە بە لەبەرچاوگرتنی ئەو دۆخەی هەیە، هەڵبژاردن بێ پارتی دیموکراتی کوردستان ئەستەمە. بزووتنەوەی گۆڕانیش هەمان بۆچوونی هەیە.
هەفتەی داهاتوو دادگەی فیدراڵی روونکردنەوە لەبارەی نێوەڕۆکی یاسایی و چۆنێتیی جێبەجێکردنی بڕیارەکەی لەبارەی بە ئەلیکترۆنیکردنی مووچەوە دەدات
لەبارەی ئەو دەنگۆیانەش کە باس لەوە دەکەن مەترسیی هەیە حکومەت پارەی باج و سزا داراییەکان راستەوخۆ لە هەژماری مووچەخۆران ببڕێت، سەروەت جاف گوتی: بە هیچ جۆرێک ئەوە رێگەپێدراو نییە و حکومەتی هەرێمی کوردستان و هیچ لایەنێکی دیکە ناتوانن دەستکاریی هەژماری هیچ کەسێک بکەن.
ئاکپارتی و دەم پارتی کێبڕکێی تووند بۆ بردنەوەی پۆستی سەرۆکی شارەوانیی جۆلەمێرگ دەکەن. بەربژێری دەم پارتی "ناردنەوەی قەیووم بۆ ئەنقەرە" و بەربژێری ئاکپارتیش "خزمەت نەک کوشتن"یان کردووەتە دروشمی سەرەکیی بانگەشەکەیان.
بانگەشەی هەڵبژاردن لە مێردین چڕ دەبێتەوە و هەریەکە لە دەم پارتی، ئاکپارتی و هودا پار کێبڕکێ دەکەن بۆ بردنەوەی کورسیی سەرۆکی شارەوانی
وەزیری کار و کاروباری کۆمەڵایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت، زیاتر 20٪ی سزادراوانی نێو چاکسازییەکانی هەرێمی کوردستان بەکارهێنەر و بازرگانی مادە هۆشبەرەکانن.
"برام [سەرۆک] مەسعود بارزانی پاڵپشتی لێکردین"
بەڕێوەبەری گشتیی ئۆفیسی سلێمانیی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق دەڵێت، بە گوێرەی دابەشکاریی کورسییەکانی پەرلەمانی کوردستان، زۆرترین کورسی بۆ پارێزگای سلێمانی دەبێت کە 38 کورسین و دواتر هەولێر 34 کورسی، دهۆک 25 کورسی و هەڵەبجەش 3 کورسییان بەردەکەوێت.
بڕیاردەری فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، حکومەتی عێراق بە چەند قۆناخێک وردبینی لە لیستی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان دەکات.
گوتەبێژی هاوپەیمانی عروبە لە کەرکووک ئاشکرای دەکات کە لێکتێگەیشتنی لایەنە عەرەبییەکان و پارتی دیموکراتی کوردستان لەبارەی پێکهێنانی حکومەتی خۆجێی و دابەشکردنی پۆستەکانی پارێزگەکە گۆڕانی بەسەردا هاتووە.
دادوەرێکی پسپۆڕ لە یاسای دەستوور دەڵێت بڕیارەکەی دادگەی فیدراڵی عێراق بۆ بەستنەوەی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان بە بەغدا، دژی بنەماکانی فیدراڵییە و ئامانجی دادگەکەش نەهێشتنی سیستمی فیدراڵییە لە عێراقدا.
ئەندامێکی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، ئەگەر هەرێمی کوردستان زانیارییەکانی فەرمانبەران بنێرێتە بەغدا، بە کەمتر لە مانگێک هەژماری بانکی بۆ هەموو فەرمانبەران دەکرێتەوە و هەر بانکێکی هەرێمی کوردستانیش لقی لە عێراق هەبێت دەتوانێت بەشداربێت لە دابەشکردنی مووچە.
یاریدەدەری پارێزگاری نەینەوا دەڵێت، خوێندنی کوردی لە شنگال پاشەکشێی کردووە و ئێستا لەلایەک بەهۆی ئاسان وەرگرتنیان لە زانکۆ و پەیمانگەکانی عێراق، خواست لەسەر خوێندن بە زمانی عەرەبی زیادی کردووە و لە لایەکی دیکەش پەروەردەی کوردی لە شنگال نییە تاوەکو پێداویستییەکانی خوێندنی کوردی دابین بکرێت.
سیاسەتڤانێکی دیاری عێراق پێیوایە کێشەکانی هەولێر و بەغدا بەهۆی بێمتمانەیی گەیشتوونەتە بنبەست و چارەسەر نابن، داواش لە سەرۆکی هەرێمی کوردستان و سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان دەکات لە بەغدا نووسینگەیەک بکەنەوە و بەردەوام ئامادەییان لە بەغدا هەبێت تاوەکو متمانە لەنێوانیان دروست دەبێتەوە و کێشەکان چارەسەر دەکرێن.
وەزیری سەرچاوەکانی ئاوی عێراق دەڵێت، ئاوی ژێرزەوی مەترسیی زۆری لەسەرە و ئاماژە بەوەش دەکات، لە هەولێر قووڵایی بیرەکانی ئاو زۆر دابەزیوە؛ باس لە پلانی دروستکردنی 36 بەنداویش لە عێراق دەکات کە 3 بەنداویان دەکەونە هەرێمی کوردستان؛ لێرەدا تەواوی قسەکانی ببیستە، ببینە و بخوێنەوە.
تۆماس زایلەر، باڵیۆزی یەکێتیی ئەوروپا لە عێراق لە هەڤپەیڤینێکی رووداوی ئەمڕۆ کە نوێنەر فاتیح لە بەغدا لەگەڵی ئەنجامداوە باس لە زۆر پرسی هەنووکەیی و هەستیار دەکات و لە بەشێکیدا دەڵێت: ساڵی 2022 لە یەکێتیی ئەوروپا بە هەموو وڵاتانی ئەندامەوە 17 هەزار داوای مافی پەنابەرێتیمان لە عێراق و هەرێمی کوردستانەوە بۆ هاتووە و لە ئامارەکاندا بە روونی دەردەکەوێت کە سێیەکی ئەم داواکارییانە وەڵام دەدرێنەوە.
سیاسەتڤانێکی ئایسلاندی دەڵێت، "بەهێزبوونی هەرێمی کوردستان واتە بەهێزبوونی دۆزی کورد لە ئێران، تورکیا و سووریا" و ئاماژە بەوەش دەکات، دەبێت کورد زمان و کولتووری خۆی بپارێزێت.
سەرۆکی یەکێتیی جیهانیی زانایانی موسڵمان دەڵێت، گەلی کورد هێشتا گەلێکی ستەملێکراوە و داوای هیچی نەکردووە جگە لەوەی وەکو نەتەوەکانی دیکە مافی خۆی پێبدرێت و دامەزراوە ئیسلامییەکان دەتوانن رۆڵیان هەبێت لە نەهێشتنی ستەم و زۆرداری.
سەرۆکی یەکێتیی بەڵێندەرانی کوردستان - لقی سلێمانی دەڵێت، لە ساڵی 2022 و 2023دا لە پارێزگاکانی سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەکانی گەرمیان و راپەڕین هیچ پرۆژەیەک تەواو نەکراون، چونکە بەڵێندەران ئامادە نین پرۆژەکانی حکومەت وەربگرن، زیاتر لە 600 ملیۆن دۆلاریان لای حکومەتە؛ 800 بەڵێندەر مایەپووچ بوون و سەتان بەڵێندەر کۆچیان کردووە بۆ ناوچەکانی ناوەڕاست و باشووری عێراق
بەرپرسی نووسینگەی جەماوەریی ئەنجوومەنی عەرەبی یەکگرتوو لە کەرکووک دەڵێت، هاوپەیمانێتی عەرەبی یەکگرتوو و پارتی دیموکراتی کوردستان و بەرەی تورکمانی زۆر نزیکن لە یەکدی و یەکێک لە بژاردەکان هاوپەیمانێتی ئەو سێ لایەنەیە بۆ پێکهێنانی حکومەتی خۆجێی و دانانی پارێزگاری کەرکووک، کە بە هەرسێ لایەنەکە خاوەنی 10 کورسی ئەنجوومەنی پارێزگەن و زۆرینەن.
هێرشە درۆنییەکان لەسەر هەرێمی کوردستان چڕ دەبنەوە، بەهانەی گرووپەکانی مقاوەمەی ئیسلامی کە گرووپە چەکدارە شیعە مەزهەبەکانن لە عێراق، بوون و بەئامانجگرتنی بنکە و هێزەکانی هاوپەیمانانە لە هەرێمی کوردستان، بەڵام بۆچوونێک هەیە کە ئامانجی ئەم هێرشە درۆنییانە خودی هەرێمی کوردستانە نەک هێزەکانی هاوپەیمانان
د. محەممەد خانی، دەروونناس دەڵێت، "لە هەرێمی کوردستان پێویستە قوتابخانە ناحکومییەکان پەرە بە زمانی دایک بدەن پێش پەرەپێدانی زمانی بیانی و لە سیستمی پەروەردەشدا شێوازی فێربوون پیادە بکرێت، نەک فێرکردن."
بەرپرسێکی بەرەی تورکمانی مەرجەکانی بەرەکەیان بۆ هاوپەیمانی و رێککەوتن لەبارەی پێکهێنانی حکومەتی خۆجێیی ئاشکرا دەکات و جگە لە پۆستی پارێزگار، داوای پشک لە فەرمانگەکانی پارێزگاکە و ئیدارەدانی هاوبەشی نووسینگەی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان لە کەرکووک دەکەن
جێگری پارێزگاری نەینەوا دەڵێت، ئەنجامەکانی هەڵبژاردن لە پارێزگای نەینەوا بۆ کورد نائومێدی بوو و پێویستە پارتی و یەکێتی بەدواداچوونی ورد بکەن و بە سیاسەتی خۆیاندا بچنەوە.
جێگری پارێزگاری نەینەوا دەڵێت، ئەنجامەکانی هەڵبژاردن لە پارێزگەی نەینەوا بۆ کورد نائومێدی بوو و پێویستە پارتی و یەکێتی بەدواداچوونی ورد بکەن و بە سیاسەتی خۆیاندا بچنەوە.
جێگری سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، لە پارێزگای سەلاحەدین لیژنەیەکیان پێکهێناوە بۆ دانوستاندن لەبارەی دابەشکردنی پۆستەکانی پارێزگاکە و داوای جێگری پارێزگار دەکەن بۆ پێکهاتەی کورد.
سەرۆکی "هاوپەیمانیی کەرکووک هێز و ئیرادەمانە" دەڵێت، فرەلیستی بووە هۆی کەمکردنەوەی کورسییەکانی کورد لە کەرکووک و ململانێی لایەنە سیاسییە کوردستانییەکان بە زیانی کورد شکاوەتەوە لە ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان.
لێکۆڵینڤانێک لە پەیمانگەی واشنتن دەڵێت، ئەمریکا سیستمی بەرگریی ئاسمانی لەو ناوچانەی هەرێمی کوردستان جێگیر دەکات کە مەبەستییەتی. باس لەوەش دەکات، ئێستا پەیوەندییەکانی عێراق و ئەمریکا بە 'تاڵە موویەک' بەندە و حکومەتی عێراق یان دەبێت ئەمریکا و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەڵبژێرێت یان ئێران.
گوتەبێژی دەزگەی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق دەڵێت، چەندین بازرگان و مافیای بەقاچاخبردنی دۆلار لە عێراق دەستگیرکراون و لە بەغدا باڵەخانەیەکیان ئاشکرا کردووە کە بڕێکی زۆر دۆلاری تێدا حەشاردراوە و ئامادەکرابوون بۆ بردنە دەرەوە بە قاچاخ.
گوتەبێژی بزووتنەوەی ئیسلامیی کوردستان رایدەگەیێنێت، لەنێو لایەنە ئیسلامییەکانی هەرێمی کوردستان و عێراقدا تەنیا ئەوان توانیویانە لەگەڵ بەرپرسانی بزووتنەوەی حەماسدا کۆببنەوە، لە کۆبوونەوەکانیشیاندا، سەرکردەکانی حەماس گوتوویانە، "ئەگەر بە دەست ئێمە بێت مافەکانی کورد دەپارێزین."
بەرپرسێکی کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق دەڵێت، بە بڕیاری سەرۆکوەزیرانی عێراق لە چەند رۆژی داهاتوودا پارە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان تەرخان دەکرێت و کۆمیسیۆن ئامادەیە بۆ ئەنجامدانی پرۆسەکە لە وادەی دەستنیشانکراوی خۆیدا و ئەگەر لایەنە پەیوەندیدارەکانیش وادەکەی دوابخەن، ئەوکات کۆمیسیۆن لە رێگەی فەرمانگە پەیوەندیدارەکانییەوە مامەڵە لەگەڵ وادەی ئەنجامدانی پرۆسەکە دەکات.
سەرۆکی یەکێتیی هاوردە و ناردنکارانی هەرێمی کوردستان دەڵێت، لە سلێمانی زێر بە "قاچاخ" دەبرێتە ئێران. دان بەوەشدا دەنێت، بەهۆی کێشەی گومرگەوە 95٪ی کۆمپانیا بازرگانییەکانی گواستنەوە، مەرزی باشماخیان بەجێهێشتووە.
ئەو کچە گەنجە بارزگانەی زۆرترین دەنگی هەڵبژاردنی ژووری بازرگانی و پیشەسازیی سلێمانی بەدەستهێنا دەڵێت، ژنانێکی زۆری خاوەنکار هەن لە هەرێمی کوردستان و ئەگەر دەرفەتیان پێبدرێت دەتوانن هاوشانی پیاوان و زیاتریش پەرە بە سێکتەری بازرگانی بدەن. دەشڵێت، کاردەکەن بۆ بووژاندنەوەی بازاڕ و بازرگانی لە سلێمانی.
ئەندازیارێکی خۆراک، کە پێشتر سەرۆکی لیژنە هاوبەشەکانی قایمقامیەتی سلێمانی بووە دەڵێت، پێویستە هاونیشتمانییان هۆشیاربن لەبارەی کڕینی بەرهەمە بەناو سرووشتییەکان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، بەتایبەت بەرهەمەکانی دابەزاندن و زیادکردنی کێش و بەهێزکردنی توانای سێکسی، "چونکە هیچیان سرووشتی نین و بەناوی سرووشتییەوە بە خەڵک دەفرۆشرێن."
پسپۆڕێکی هایدرۆلۆجی شارەکان کە تێزی دکتۆراکەی تایبەتە بە هۆکارەکانی دروستبوونی لافاو لە هەولێر دەڵێت، بەپێی پێوانە ژینگەییەکان، شەپۆلەکانی بارانبارین لە هەولێر بەردەوام لە شەپۆلە ئاست بەرزەکاندان و ئەو بارانەی لە هەولێر لە کاتێکی کەمدا دەبارێت لە هەر شارێکی دیکەش ببارێت لافاو دروستدەکات، بەڵام لەپاڵ ئەوەشدا کۆمەڵێک هۆکاری دیکە هەن کە دەشێ رۆڵیان هەبێت لە کەمکردنەوەی ئەستی لافاو نەک بنەبڕکردنی.
"کێشەکانی ئێمە لەو ناوچانە قووڵترە لەوەی باسدەکرێن".
یاریدەدەری پێشووی وەزیری وزەی ئەمریکا، کە ئێستا جێگری سەرۆکی کۆمپانیای HKN بۆ وزەیە دەڵێت، بە هیوان لە چەند هەفتەی داهاتوودا هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان دەستپێبکاتەوە. دەشڵێت، حکومەتی ئەمریکا بەشێکە لە گفتوگۆکانی هەولێر و بەغدا بە ئامانجی دۆزینەوەی چارەسەرێک بۆ کێشەی هەناردەکردنەوەی نەوت.
بانگخوازێکی دیاری هەرێمی کوردستان داوادەکات مینبەری مزگەوتەکان بۆ ئاشتی و پاراستنی قەوارەی هەرێمی کوردستان بەکاربهێنرێن نەک هاندانی تووندوتیژی و دابەشکردنی کۆمەڵگە و بانگەشە بۆ حیزب و رەوت و تەوژمی جیاواز.
بەرپرسی لقی هەولێری پەیمانگەی فەرەنسی بۆ رۆژهەڵاتی نزیک دەڵێت، پەیوەندییەکی تۆکمەیان لە رووی سیاسی، کۆمەڵایەتی و رۆشنبیرییەوە لەگەڵ شوێنەوار و زانکۆکانی کوردستان هەیە و باس لە کۆمەڵێک دۆزینەوەی نوێ لەسەر قەڵای هەولێر دەکات، لەنێویدا نووسینی بزماری کە دەکرێت روانینی مێژوویی بۆ شارەکە بگۆڕێت.
گوتەبێژی یەکێتی وەبەرهێنەران دەڵێت، ئێستا دۆخی وەبەرهێنان لە هەرێمی کوردستان لەسەردەمی کۆرۆنا خراپترە و "رۆتین خەریکە وەبەرهێنەران دەخنکێنێت".
ئەمینداری گشتیی هاوپەیمانی تەقەدووم دەڵێت، رێککەوتنی هاوپەیمانیی ئیدارەدانی دەوڵەت و کارنامەی پێکهێنانی حکومەتی عێراق جێبەجێ نەکراون و سوننە و کورد تووشی جۆرێک لە نائومێدی بوون لە جێبەجێکردنی بەڵێنەکان، مەترسی خۆشیان لە تێوەگلاندنی عێراق لە شەڕی ئیسرائیل و حەماس نیشاندەدات.
بەڕێوەبەری گشتی لە دیوانی چاودێریی دارایی هەرێمی کوردستان دەڵێت، لە ماوەی 12 رۆژدا لەگەڵ دیوانی چاودێریی دارایی عێراق وردبینیی هاوبەشیان بۆ 33 وەزارەت و دەستە و دامەزراوەی هەرێمی کوردستان کردووە، دەرکەوتووە هەرێمی کوردستان مانگانە پێویستی بە 940 ملیار دینارە بۆ دابینکردنی مووچە
ئەندامێکی جڤاتی نیشتمانیی بزووتنەوەی گۆڕان دەڵێت، ئەوان لە میدیاکانەوە راگەیێندراوی کۆبوونەوەی بزووتنەوەی گۆڕان و پارتی دیموکراتی کوردستانیان بینیوە و هیچ شتێکی نوێی تێدا نەبوو. دەشڵێت، "خەڵک تاقەتی کۆبوونەوەی حیزبەکانی نەماوە".
باڵیۆزی عێراق لە ئەڵمانیا دەڵێت، ئەڵمانیا خوازیاری پەرەپێدانی زیاتری پەیوەندییە ئابووری، سیاسی و سەربازییەکانییەتی لەگەڵ عێراق و هەرێمی کوردستان. دەشڵێت، کۆچبەرانی کورد و عێراقی لەو وڵاتە بەشێوەیەکی باش تێکەڵی کۆمەڵگەی ئەڵمانی بوون.
راوێژکارێکی سەرۆکوەزیرانی عێراق دەڵێت، کارئاسانی زۆریان بۆ راییکردنی مامەڵەی کچان و ژنانی کوردی ئێزدی کردووە و ئاماژە بەوەش دەکات کە هەبوونی چەندین پێکهاتە لە عێراق ئاماژەی دەوڵەمەندییە.
ئەندامێکی لیژنەی دارایی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، سەردانی ئەمڕۆی شاندی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ لیژنەکەیان ئەنجامی باشی دەبێت و راپۆرتێکی وردیان پێشکێش کردووە لەبارەی خەرجی و ژمارەی مووچەخۆران، گوتیشی، چاوەڕوان دەکرێت هەفتەی داهاتوو عێراق 700 ملیار دینارەکە بۆ هەرێمی کوردستان دەنێرێت
پسپۆڕێکی حکومڕانیی تەندروستی دەڵێت، سیستمی تەندروستیی هەرێمی کوردستان سیستمێکی کۆن و نەگونجاوە و ئەگەر چاکسازیی تێدا نەکرێت ئەوا مەترسی هەیە پەتایەکی مەترسیدارتر لە کۆرۆنای تێدا بڵاوببێتەوە و ببێتە سەرچاوەی پەتا بۆ هەموو جیهان.
پارێزگاری نەینەوا دەڵێت، بەمزووانە دۆسیەی ئەمنیی شنگال رادەستی پۆلیس دەکرێت و قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیەکان دادەنرێن و ژیان لەو ناوچانە ئاسایی دەبێتەوە.
لێکۆڵینڤانێکی پەیمانگەی واشنتن، پێیوایە براوەی یەکەمی ئەم شەڕەی نێوان بزووتنەوەی حەماس و ئیسرائیل، کۆماری ئیسلامی ئێرانە و ئەمریکا ناچار دەبێت بگەڕێتەوە بۆ دانوستاندن لەگەڵ تاران.
سەرۆکی فراکسیۆنی کۆمەڵی دادگەریی کوردستان لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت، لە راگەیاندنەکانەوە بینیویانە کە شاسوار عەبدولواحید، سەرۆکی جووڵانەوەی نەوەی نوێ واژۆی فراکسیۆنە کوردستانییەکانی بردووە بۆ سوودانی و "لە بنەمادا یاداشتەکەیان بۆ ئەوەیە کە بەهانەی بەغدا ببڕن تا چیتر مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان دوانەخات".
رابەری بزووتنەوەی ئیسلامیی کوردستان دەڵێت، لایەنی دەرەکی کێشەیان لەنێو بزووتنەوەدا دروستکردووە و ئەو کەسانەی لە حیزبەکە جیابوونەتەوە، "بە پیلانی دەرەکی" هەوڵی نانەوەی کێشەیان لە کۆنگرە دەدا.
لێپرسراوی ئەنجوومەنی پاراستنی بەرژەوەندییە باڵاکانی یەکێتی دەڵێت، کۆنگرەی رابردوو کۆنگرەی "تێکدانی یەکێتی" بوو، ئێستا یەکێتی مەرکەزییەتی لە بڕیارداندا هەیە و ئامادەیە بۆ چارەسەری کێشەکانی لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردستان و دروستکردنی یەکڕیزیی سیاسی لە هەرێمی کوردستان.
بە گوتەی سەرۆکی دەستەی وەبەرهێنانی هەرێمی کوردستان، ئێستا پێداچوونەوە بە کوالێتی و کۆدە ئەندازیارییەکانی بیناسازیی لە هەرێمی کوردستان کراوە و لە هەموو پڕۆژەکاندا چەندین تایبەتمەندی رەچاو دەکرێن بەتایبەتی توانای خۆڕاگری بەرامبەر بوومەلەرزە و رێکارەکانی سەلامەتی.
ئەندامێکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، بەهۆی ئەوەی ماوەی 4 ساڵە 171 رووفاتی ئەنفالکراوان لە دادپزیشکی بەغدا ماونەتەوە، حکومەتی عێراق هەڵدانەوەی گۆڕە بەکۆمەڵەکانی دیکەی راگرتووە و ئێستا ئەو گۆڕە بەکۆمەڵانە لەبەردەم مەترسیی ونبوون و شێواندان کە سەرجەمیان گۆڕی بەکۆمەڵی ئەنفالکراوانی کوردن.
هێمن هەورامی، ئەندامی مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆ کە نوێنەر فاتیح پێشکێشی دەکات، باسی لە چەندین دۆسێی پەیوەست بە رەوشی سیاسی هەرێمی کوردستان، هەڵبژاردن و گرفتەکانی هەولێر و بەغدا کرد.
ئەندامێکی ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی، دەروازەی نێودەوڵەتیی پەروێزخان بە بردنەدەرەوەی باری قاچاخ و نایاسایی تۆمەتبار دەکات و باس لەوە دەکات، چەندین بەڵگەیان دەستکەوتوون کە رۆژانە نزیکەی هەزار تانکەر نەفتا و گازوایل لەو دەروازەیەوە دەبرێنە کۆماری ئیسلامی ئێران، کاتێکیش حکومەتی عێراق لیژنەی ناردووە بۆ لێکۆڵینەوە لە دەروازەکە، تانکەرەکانی گواستنەوەی بەرهەمە نەوتییەکان شاردراونەتەوە.
پارێزەرێک لە هەرێمی کوردستان سکاڵا دژی دادگەی فیدراڵیی عێراق، سەرۆککۆمار و سەرۆکی پەرلەمانی عێراق تۆمار دەکات و لە سکاڵاکەیدا داوای هەڵوەشاندنەوەی دادگەکە دەکات. بەگوتەی خۆی، سکاڵاکەی هەموو بنەما یاساییەکانی تێدایە و ئەنجامەکەی سەنگی مەحەکە بۆ رادەی سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری لە عێراق.
یەکگرتووی ئیسلامی، کۆمەڵی دادگەری و بزووتنەوەی گۆڕان کە لە گفتوگۆیەکی بەرفراوانیی رووداوی ئەمڕۆدا بەشداربوون و باسیان لەوە کرد، ئۆباڵی دواخستنی هەڵبژاردن لە هەرێمی کوردستان لەئەستۆی هەردوو حیزبە دەسەڵاتدارەکەیە.
گوتەبێژی حکومەتی عێراق دەڵێت، دوای جێبەجێکردنی یاسای بودجە، پشکی هەرێمی کوردستان لە کاتی خۆیدا رەوانە دەکرێت
بەگوتەی جێگری سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، ناردنی پارە بۆ هەرێمی کوردستان بەهۆی پشووی عاشووراوە دواکەوتووە و دەڵێت سبەی سێشەممە یان دوو سبەی چوارشەممە 2/8/2023 حکومەتی عێراق پارە دەخاتە سەر هەژماری حکومەتی هەرێمی کوردستان.
رۆژی دووشەممە، 24ـی تەممووز، راوێژکاری یاسایی بزووتنەوەی ئیسلامیی کوردستان - باڵی کامیلی حاجی عەلی، لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەڤانییدا کە لە شاری سلێمانی کردی؛ گوتی، 23ـی تەممووز هێزێک بە پێنج ئۆتۆمبێلەوە لە هەولێر بارەگای سەرەکییان داخستووە و ئاڵاکەیان هێناونەتە خوارەوە و هێزەکە هیچ نووسراوێکی دادگەیان پێنەبووە."
گوتەبێژی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران دەڵێت، داواکاری کۆماری ئیسلامیی ئێران بۆ دانانی چەک و راگرتنی جووڵە سەربازییەکانیان لە ناوچە سنوورییەکان پێویستی بە گرێنتی پاراستنی ئاسایشی کەمپەکان و لایەنگرانیان و دامەزراوەکانی حیزبەکەیان هەیە، ئەوان چەک بۆ بەرگری لەخۆیان بەکاردەهێنن، نەک بۆ هێرشکردنە سەر ئێران.
ئانۆ جەوهەر، وەزیری گواستنەوە و گەیاندنی هەرێمی کوردستان لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆ کە نوێنەر فاتیح پێشکێشی دەکات، گوتی، "هێڵەکانی ئینتەرنێت ئێستا لە هەرێمی کوردستان چ لەرووی نرخ و چ لەرووی خێراییەوە لە ئینتەرنێتی بەغدا و پارێزگاکانی دیکەی عێراق باشتر و گونجاوترن".
وەزیری دادی عێراق دەڵێت، هەفتەی داهاتوو رێنماییەکانی تایبەت بە جێبەجێکردنی یاسای بودجە رەوانەی وەزارەتەکەیان دەکرێن و لە رۆژنامەی وەقائیعی عێراقدا بڵاودەکرێنەوە و دوای ئەوە بەشەبودجەی هەرێمی کوردستان دەنێردرێت.
نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە فەرەنسا دەڵێت، ئەنجامنەدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان کاریگەریی "نەرێنی" لەسەر هەرێمی کوردستان دەبێت و وەزارەتی دەرەوەی فەرەنسا بە فەرمی پەیامی ئاراستەی حیزبەکانی هەرێمی کوردستان کردووە کە "هەرچی زووە" ناکۆکییەکانیان چارەسەر بکەن و هەڵبژاردن بکەن.
کەمیی رێژەی وەرگرتنی گەنمی جووتیارانی هەرێمی کوردستان لەلایەن حکومەتی عێراقەوە، ناڕەزایی لێدەکەوێتەوە و جووتیاران دەڵێن، ئەو بڕەی بۆ پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان لەلایەن بەغداوە دەستنیشانکراوە زۆر کەمە و ناچارن بەرهەمەکانیان بە پارەیەکی کەم بفرۆشنەوە بە بازرگانەکانی عێراق، چونکە لە عێراق تەواوی بەرهەمی جووتیاران وەردەگیرێت
بەپێی دوایین راپرسی ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو، لە هەرێمی کوردستان 28٪ی دانیشتووانی هەرێمی کوردستان لە گەنجان پێکهاتوون؛ بەڕێوەبەری ناوەندەکە دەڵێت، راپرسییەکەیان لە 400 شوێنی هەرێمی کوردستان لەناو گوندنشینان و شارنشیناندا کردووە. لێکۆڵینڤانێکیش پێیوایە، دیمۆگرافیای هەرێمی کوردستان دیمۆگرافیایەکی گەنجانەیە.
وەزیری کار و کاروباری کۆمەڵایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت، دەرکردنی لێبووردنی گشتی دەکەوێتە دوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان و یاسای کاریش بە هەڵوەشاوە دادەنرێت، چونکە دوای درێژکردنەوەی تەمەنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان بووە.
جێگری سەرۆکی فراکسیۆنی یەکیتی لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان دەڵێت، بڕیاری فراکسیۆنی پارتی بۆ کۆتایهێنان بە کارەکانیان لە پەرلەمان موزایەدەی سیاسییە و هیچ بەهایەکی یاسایی نییە، ئەندامێکی فراکسیۆنی گۆڕانیش لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان ئاشکرای دەکات، دوای پشووەکانی جەژن، سەرۆک و ئەندامانی خولی پێنجەمی پەرلەمان خانەنشین دەکرێن.
باوکی گەنجە کوژراوەکەی چەمچەماڵ سوپاسی بنەماڵەی بکوژی کوڕەکەیان دەکات کە تۆمەتبارەکەیان رادەستی هێزە ئەمنییەکان کردووە و پارێزەرێکیش پێیوایە جێبەجێکردنی یاسا لە هەرێمی کوردستان لە ئاستێکی لاوازدایە؛ بۆیە تاوانەکان روویان لە زیادبوونە.
سکرتێری خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان دەڵێت: ئەوان وەکو دەستەی سەرۆکایەتی، چاوەڕوانی بڕیاری لایەنە سیاسییەکانن لەبارەی هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان. مونا قەهوەچی، کە جێگری سەرۆکی پارتی چاکسازیی تورکمانە، دەشڵێت: "هەر لایەنێك لە پارتی زیاتر مافمان بداتێ، دەبینە هاوپەیمانی."
شاندێکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتیی سەفین دزەیی، بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوە لە ئەوروپایە، ئەمڕۆ لەگەڵ وەزیری دەرەوەی لۆکسەمبۆرگ کۆبوونەوە و بە گوتەی سەرۆکی شاندەکە، باسی پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و وڵاتانی ئەوروپا و کێشەکانی هەولێر و بەغدا و هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستانیان کردووە.
گەڕاندنەوەی رووفاتی کوردانی ئێزدی بەبێ تابووت و رێوڕەسمی فەرمی، ناڕەزایی لێدەکەوێتەوە. نوێنەرێکی کوردانی ئێزدی لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت: حکومەتی عێراق بێڕێزیی بەرامبەر رووفاتەکانیان کردووە کە لەلایەن داعشەوە کۆمەڵکوژ کراون. یاریدەدەری پارێزگاری نەینەواش دەڵێت: بەرپرسانی حکومەتی عێراق پێیان گوتوون پارەیان نییە تابووت بۆ رووفاتەکان دابین بکەن، بۆیە لە کیسەی نایلۆندا رووفاتەکانیان گەڕاندووەتەوە بۆ موسڵ و لەوێشەوە براونەتەوە شنگال.
سەرۆکی بەرەی تورکمانی عێراق دەڵێت، پێکهاتەی تورکمان نیوەی هاووڵاتییانی کەرکووک پێکدەهێنن و بە مافی خۆیان دەزانن پۆستی پارێزگار وەربگرن.
نەخۆشیی هەوکردنی پەردەی مێشک "بەشێوەیەکی مەترسیدار" لە پارێزگای هەڵەبجە تەشەنە دەکات و پارێزگاکە داوای بەهاناوەهاتن لە رێکخراوی تەندروستیی جیهانی دەکات.
سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت، بڕیارەکەی دادگەی فیدراڵی لەبارەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان لە سەروو دەسەڵاتی حیزب و هەردوو حکومەتی عێراق و هەرێمی کوردستانە و هەرێمی کوردستان ناچارە بە یاسا کۆنەکە هەڵبژاردن ئەنجام بدات.
سەرۆکی شاندی وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو لە بەغدا دەڵێت، لەگەڵ ئەنجوومەنی ئابووریی عێراق رێککەوتوون، کە بۆ ئەمساڵ تەواوی بەرهەمی گەنمی جووتیارانی هەرێمی کوردستان بە گەنمی نمرە یەک و بە نرخی 850 هەزار دینار بۆ هەر تۆنێک وەربگیرێت و لەماوەی دوو هەفتەشدا پارەکەی رادەستی جووتیاران دەکرێت.
بەرپرسی پەیوەندییە گشتییەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان دەڵێت، گرژییەکانی پەرلەمان کاریگەرییەکی سنوورداری لەسەر پەیوەندییەکانی حیزبەکەی لەگەڵ یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان دەبێت. لەبارەی دانیشتنی چوارشەممەی دادگەی فیدراڵیی عێراق لەسەر درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستانیش گوتی، چاوەڕوان دەکرێت بڕیاری زۆر نەرێنی بدرێت.
راوێژکاری سەرۆکوەزیرانی عێراق بۆ کاروباری وەبەرهێنان دەڵێت، پلانێکی "ورد"یان داناوە بۆ راکێشانی وەبەرهێنەری بیانی بۆ عێراق و لە پرۆژەیاسای بودجەشدا سندووقێکی تایبەت بۆ گەشەپێدانی وەبەرهێنان دانراوە.
